Page 32 - Doğadaki Mühendislik
P. 32
Doğadaki Mühendislik
• Fe ro mon la rın Ge nel Özel lik le ri
Bazı böceklerdeki cinsiyet hormonları günün belirli
zamanlarında bırakılır. Örneğin Sporganothis pilleriana
kelebekleri, cinsiyet feromonlarını her zaman için gündüz
11.00-16.00 saatleri arasında bırakırlar. Apis mellifera türü baları-
larında ise, dişinin cinsiyet feromonu salgılaması bütün yaşamı
boyunca sürer. Bu arı türünün çiftleşmeden sonra salgıladığı fe-
romon, kovan içinde kargaşaya neden olacak yeni bir kraliçe arı-
nın yetişmesini engeller.
Birarada yaşayan böceklerde feromonlar besin alışveri-
şine de yarar. Ayrıca koloninin savunulmasına yardımcı
olan feromonlar da vardır. Koloni üyeleri bu feromon-
lar sayesinde birbirlerini tanır ve bu kokuya sahip
olmayan yabancıları
koloniye almazlar.
Örneğin tatlı arılar
(Holictidae türü) koloni bütün-
lüğünü kendilerine özgü bir fero-
mon sayesinde korurlar. Tatlı
arılar yuvalarının girişindeki
toprak bölümü ve ana yuvanın yukarı
bölümlerini özel bir salgı ile kap-
larlar. Bu arı türünün salgısı
"makrosiklik lakton" ismi
verilen kimyasal bir karışım-
dan oluşur. Kolonideki her bireyin
kendine has lakton karışımı vardır
ve bu karışım o bireye bir çeşit kim-
yasal 'parmak izi' sağlar.
30
