Page 81 - Makaleler 2. Cilt

Yapraklardaki Mikroskobik

Fabrika...

n yedinci yüzy›lda yaflam›fl Belçikal›
O bir fizikçi olan Jan Baptisa Van Hel-
mont bilimsel deneylerinden birinde bir
sö¤üt a¤ac›n›n büyümesini gözlemledi
ve çeflitli ölçümler yapt›. A¤ac› önce
tartt›, ard›ndan 5 y›l sonra ikinci
kez tekrar tartt› ve a¤›rl›¤›n› 75 kg
artm›fl olarak buldu. Bitkinin içinde
büyüdü¤ü kaptaki topra¤› tartt›¤›n-
daysa, bu 5 y›ll›k zaman içinde sade-
ce birkaç gram azald›¤›n› gördü. Fizik-
çi Van Helmont, bu deneyinde, sö¤üt a¤a-
c›n›n büyüme sebebinin sadece saks›daki
toprak olmad›¤›n› ortaya ç›kard›. Bitki bü-
yümek için topra¤›n çok az bir k›sm›n› kulland›¤›na göre baflka bir yerler-
den besin al›yor olmal›yd›.
‹flte 17. yüzy›lda Van Helmont'un keflfetmeye çal›flt›¤› bu olay, baz› afla-
malar› günümüzde dahi tam olarak anlafl›lamam›fl olan fotosentez ifllemidir.
Yani bitkilerin kendi besinlerini kendilerinin üretmeleridir.
Bitkiler besinlerini üretirken sadece topraktan faydalanmazlar. Toprakta-
ki minerallerin yan›nda, suyu ve havadaki CO 'i de kullan›rlar. Bu ham-
2
maddeleri al›p yapraklar›ndaki mikroskobik fabrikalardan geçirerek foto-
sentez yaparlar.