Page 84 - Makaleler 2. Cilt
P. 84
82 MAKALELER -2-
daha iyi da¤›l›p yay›lmas›n› sa¤layarak fotosentez iflleminin gerçekleflmesi
aç›s›ndan son derece büyük bir önem tafl›rlar. Bütün bunlar›n yan› s›ra yap-
rak yüzeyinin büyüklü¤üne göre yapra¤›n ifllem yapma (solunum, fotosen-
tez gibi) yetene¤i de artar. Örne¤in birbirine geçmifl tropikal ya¤mur orman-
lar›nda genellikle genifl yaprakl› bitkiler yetiflir. Bunun çok önemli sebepleri
vard›r. Sürekli ve çok miktarda ya¤murun ya¤d›¤›, birbirine geçmifl a¤açlar-
dan oluflan tropikal ormanlarda günefl ›fl›¤›n›n bitkilerin her yerine eflit ulafl-
mas› oldukça zordur. Bu da ›fl›¤› yakalamak için gerekli olan yaprak yüzeyi-
nin art›r›lmas›n› gerekli k›lar. Günefl ›fl›¤›n›n zor girdi¤i bu alanlarda bitkile-
rin besin üretebilmeleri için yaprak yüzeylerinin büyük olmas› hayati önem
tafl›maktad›r. Çünkü bu özellikleri sayesinde tropik bitkiler de¤iflik yerler-
den, en fazla faydalanacak flekilde günefl ›fl›¤›na ulaflm›fl olurlar.
Tam aksine kuru ve sert iklimlerde ise küçük yapraklar bulunur. Çünkü
bu iklim flartlar›nda bitkiler için dezavantaj olan as›l nokta ›s› kayb›d›r. Ve
yaprak yüzeyi geniflledikçe su buharlaflmas›, dolay›s›yla ›s› kayb› artar. Bu
yüzden ›fl›k yakalayan yaprak yüzeyi, bitkinin su tasarrufu yapabilmesi için
iktisatl› davranacak flekilde tasarlanm›flt›r. Çöl ortamlar›nda yaprak k›s›tla-
mas› afl›r› seviyelere ulafl›r. Örne¤in kaktüslerde yaprak yerine art›k diken-
ler vard›r. Bu bitkilerde fotosentez etli gövdenin kendisinde yap›l›r. Ayr›ca
