Page 132 - Türkiye için Milli Strateji

n O RTA ASYA, KAFKASYA VE "K›Z›L ELMA" n

‹srail Neden Orta Asya'da?
SSCB'nin da¤›lmas›yla birlikte Orta Asya'daki Müslüman Cumhuriyet-
lerin birbiri ard›na ba¤›ms›zl›klar›n› elde etmesinin önemi, pek çok devlet-
ten önce ‹srail'in dikkatini çekmiflti. Yahudi Devleti, bu geliflmenin ciddi bir
stratejik anlam tafl›d›¤›n›n fark›ndayd›. O s›ralar ‹srail Genelkurmay Bafl-
kan› olan —ve sonra da Peres hükümetinde D›fliflleri Bakanl›¤› yapan—
Ehud Barak, bu yeni Cumhuriyetler hakk›ndaki endiflelerini aç›kça ifade
etmiflti. 30 A¤ustos 1991 tarihli M i l l i y e t'te flunlar yaz›l›yd›:
‹srail, Türk kökenli cumhuriyetlerden kayg›l›. SSCB'nin Asya'daki Cumhu-
riyetler'inde de ba¤›ms›zl›k yolunda ad›mlar at›lmas›, ‹srail'i kayg›land›rd › .
‹srail Genelkurmay Baflkan› Ehud Barak, SSCB'nin parçalanarak ba¤›ms›z
Müslüman devletlerin ortaya ç›kmas›n›n, ‹srail'in ç›karlar› aç›s›ndan iyi ol-
mayaca¤›na inand›¤›n› bildird i .
‹srail'in endiflesi o denli büyüktü ki, "‹slami fundamentalizmin geliflme
riskine karfl›n" özellikle Özbekistan ve Tacikistan gibi Müslüman cumhuri-
y e t l e rdeki, Sovyetler döneminde oluflturulmufl fakat ço¤unlu¤u bu ülke as-
kerlerinden oluflan ordular›n da¤›t›lmas›n› istemiflti. 3 8
‹srail'in Orta Asya ve Kafkasya ülkelerine olan ilgisinin ikinci nedeni de
bu ülkelerin FKÖ ile yapt›¤› temaslard›. Yaser Arafat Ocak 1992'de Kaza-
kistan'› ziyaret etmifl ard›ndan Kazakistan Filistin Devleti'ni tan›m›flt›. Ay-
r›ca diplomatik iliflkiler büyükelçilik düzeyine ç›kar›ld›. Nisan 1992'de de
bir Özbekistan heyeti Filistin halk›n›n haklar› ile ilgili bir toplant›ya kat›ld›.
Bu geliflmeler karfl›s›nda, Yahudi Devleti, "endifle bildirimi"nden ve "or-
dular›n da¤›t›lmas›" gibi ilginç isteklerden k›sa sürede vazgeçti ve Orta As-
ya'y› kendisi aç›s›ndan tehlikeli gördü¤ü geliflmelerden "koru y a b i l m e k "
için, bölgeye bizzat girmeyi uygun gördü.
Bu nedenle de, ‹srail'in bölgedeki varl›¤›, 1990'lar›n bafl›ndan beri gide-
rek artan bir ivmeyle güçleniyor. Yahudi Devleti, Orta Asya ve Kafkas-
ya'daki Türki Cumhuriyetlerle yak›n siyasi, ekonomik, hatta askeri iliflkiler
k u ru y o r. Bundaki amaç, ekonomik ve siyasi hesaplar›n yan›nda, sözkonu-
su stratejik vizyon. ‹srail-Orta Asya iliflkilerini ayr›nt›l› olarak inceleyen bir
uluslararas› iliflkiler uzman› flöyle yaz›yor: "‹srail'in (bölgeye girmekte) er-
ken davranmas›ndaki en önemli sebep, Müslüman karakterli Orta Asya ve
Kafkasya bölgesine Arap aleminin nüfuzunu önlemek ve ve ‹slami funda-

121