Page 602 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt
P. 602

600





             Osmanlı'yı Parçalama Planlarıı
             O  s m  a n l ı ' y ı  P a r ç a l a m a  P l a n l a r

                                                        y
                                                        y
             Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'na dahil oluşuyla beraber, İngiltere,,
             O s m a n l ı ' n ı n  I .  D ü n y a  S a v a ş ı ' n a  d a h i l  o l u ş u y l a  b e r a b e r ,  İ n g i l t e r e
                                    t
              t
                                                                   t
                                           r
                         i
                                                    r
                                    e
                           a
                                                   e
                                           i
                                                                     .
                                                                    i
                                                                   t
                             i
                 t
                                        i
                    k
                a
                          y
                                                        a
                                                               z
                                                             v
                   i
                                                               i
                                      p
                                                      d
                                     s
               r
                                                                  e
                                                     e
                            s
                                          e
                                                            e
                                                                e
                  e
                                                                           '
                                                                           t
                       e
                                            n
                                                         h
                                                i
                                d
             s
                                             i
                               e
             stratejik ve siyasi hedef tespitlerini bir kere daha revize etti. 1915'te
                                                                            e
                                                          a
                                         l
                                               b
                                                  k
                                        t
                        s
                                                                      1
                                                                       9
                                   f
                      v
                              h
                                                                         5
                   j
                                 e
                                                            r
                                                                        1
                                                r
             Sir Maurice Bunsen başkanlığında "Asya Türkiye'sini İncelemee
             S i r  M a u r i c e  B u n s e n  b a ş k a n l ı ğ ı n d a  " A s y a  T ü r k i y e ' s i n i  İ n c e l e m
             Komisyonu" kuruldu. 8 Nisan 1915'te çalışmaya başlayan Komis--
             K o m i s y o n u "  k u r u l d u .  8  N i s a n  1 9 1 5 ' t e  ç a l ı ş m a y a  b a ş l a y a n  K o m i s
                                         r
                                                        d
                  3
                                                 a
                        z
                                                  p
                                            d
                                                r
                       a
                                              ğ
                                               ı
                                             ı
                     H
                                                       n
                                          l
                          r
                   0
                                                     u
                                           a
                                                   o
                                                    r
                         i
                                   t
                                                                     o
                                                                      p
                              1
                                                                       r
              o
                                                                  l
                                                                  ı
                                   e
                                                                    t
                                                                           a
                                1
                               9
             yon, 30 Haziran 1915'te hazırladığı raporunda Osmanlı toprakla--
             y
                                  '
                                                                        a
                                                                         k
                                                                          l
                                 5
                                     h
                                                             s
                                       z
                                                              m
                            n
                                      a
                           a
                                                         a
                                        ı
                 ,
                                                           O
                                                                a
                                                                 n
                n
                                        i
                                 ,
                                          t
                             i
                                             ,
                            l
                          F
                               i
                        e
                               n
                                      e
                             s
                                       n
                                           a
                                   r
                         ,
                           i
                                    m
                              t
                                  E
                                         s
                                            n
                                                           k
                                                          r
                                                                       a
                 n
                                                            i
                                                                        d
                                                       T
                                                       /
                   S
                                                         ü
                                                                         ı
               n
                                                                 e
                                                                   r
              ı
                                                                  I
                                                                    a
                                                                     k
                                                             y
                                                              e
                                                                v
                ı
                                                                          y
                                                 a
                     r
                                                    o
                      i
             rının Suriye, Filistin, Ermenistan, Anadolu/Türkiye ve Irak adıylaa
                                                  d
                                                                           l
                       y
                    u
                                                     l
                                                                          y
                                                     u
                                              A
                                                                          y
             r
                                                n
                               e
                                                                            a
                                                                   i
                                                                    .
                                   e
                                                                        y
                                  z
                                                                         r
                                 ö
                                /
                                                                           c
                                                                    1 1
                                                                      A
                                                                          ı
                                          a
                                                    n
                                                   ü
                                                        e
                                         l
                                                      m
                                                   l
                                            e
                                              e
                                             t
                                           y
                                                 ö
                                                b
                                     k
                                                                e
                                                               n
                                                                  d
                                    r
                                                                 r
                                                             ö
                                                          i
                                         i
                                                         s
                                        v
                                                            i
                                                          n
                  b
                   ü
                             e
               e
                              y
                ş
                    y
                          ö
                           l
                            g
                     ü
                       k
                         b
             b
             beş büyük bölgeye/özerk vilayete bölünmesini önerdi. Ayrıca
                                                n
             A
                                             n
                       e
                                               a
                      d
                                                   a
                                                    t
                                                                          t
                                                  h
                     '
                                            a
                                       n
             Akdeniz'den Basra Körfezi'ne uzanan hat üzerinde stratejik nokta- -
                                       '
                                      i
                           a
                                         e
                                           z
                        n
                                                                           a
                          B
                                          u
                    z
                                                              s
                                                               t
                                                                    i
                                                           d
                                                             e
                d
               k
                                                                  t
                                                                  e
                                                                r
                                                                 a
                                                                   j
                 e
                    i
                                                      z
                                                       e
                                                                         k
                                                                        o
                                                     ü
                                                         i
                                                                     k
                                                          n
                                                                      n
                                                        r
                  n
                                 ö
                                   f
                                    e
                            s
                              a
                                K
                             r
                                     z
                                   r
                                   f
                                   f
                                             r
                       u
                                  d
                ı
                                               a
                                                                ı
                                                               l
                                              l
               r
                        d
              a
                                           l
                                     a
                                                                    a
                             v
                                                                 n
                                            a
                                            l
                                                                  m
                     ğ
                   d
                                                        a
                                                         l
                                                   n
                                   o
                    o
                                                      o
                                                     r
                                                    t
                                                       l
                                                             a
                      r
                 n
                                                              a
                                    l
                                                k
                                                  o
                              e
                                                          t
                                                           n
                                                           ı
                          a
                                       ı
                                                                       n
                                                                          a
                                      y
                                          o
                                a
                                                                         ş
                                         y
                           n
                                                                        ı
                                      y
                                                                           r
             l ların doğrudan veya dolaylı yollarla kontrol altına alınmasını şartt
                               y
                                                                     s
                                                                      ı
                                       l
                                      y
                                                                           n
                                    i
                 t
                   .
                                                    t
                       n
                                                k
                                      s
                                        n
                                       t
                                                              i
                                                              ş
                                                 ı
                                                         m
                     u
                                                           e
                 u
             k
                                                  n
                           d
             koştu. Bunun da yolu Filistin ve Irak'ın tamamen işgal edilmesin--
                                        i
                            a
                                                            n
                               o
                                                 '
                                                                 l
               o
                    B
                                                                      m
                        u
                              y
                                             I
                                          v
                         n
                                                                     l
                                l
                                           e
                                     i
                                 u
                                                                   d
                                                                  e
                                                        a
                                                               g
                                     l
                                                      m
                                               a
                ş
                                                                     i
                                                                          i
                                              r
                                                     a
                                                                a
                                                                        e
                                   F
                                                                         s
             den geçiyordu. Lord Curzon'a göre İngilizlerin gözünde Hindis--
             d e n  g e ç i y o r d u . 2 2  L o r d  C u r z o n ' a  g ö r e  İ n g i l i z l e r i n  g ö z ü n d e  H i n d i s
                                                      u
                                                        a
                               ı
                                                                           k
                    b
                                   r
                                                       z
                                                                y
                                                                       a
                                                                 d
                                                                         c
                                                                        n
               n
                                                                     e
                              r
                                                                    v
                                 F
                                                                   ı
              a
                                                               a
                                                          m
                 ı
                                                            a
                                                         n
                  n
                                                                          a
                '
             t
                                                              t
                                  ı
                                                             k
             tan'ın batı sınırları Fırat Nehri boyunca uzanmaktaydı ve ancak
                                              o
                                                 n
                          n
                                                u
                         ı
                                                    a
                     a
                                        e
                           ı
                             l
                                               y
                                                   c
                       ı
                                   a
                                             b
                             a
                                      N
                        s
                                           i
                                    t
                                         h
                      t
                            r
                                          r
             Musul vilayeti aracılığıyla denetim altına alınabilirdi. Böylecee
             M u s u l  v i l a y e t i  a r a c ı l ı ğ ı y l a  d e n e t i m  a l t ı n a  a l ı n a b i l i r d i .  B ö y l e c
                                                                        y
                                                                        y
                                     y
                                     y
                                                a
                                                             e
                               n
                 i
                                                            z
             İ İngiltere, savaş sonrası, Musul da dahil olmak üzere Asya Türki--
                                                              r
                                          l
                                                                     a
                                                                 A
                                 a
                                     M
                                            d
                                                                   s
                                                                   y
                         v
              n
                                             a
                                                                        ü
                          a
                                                               e
                                               d
                       s
                                                                      T
                        a
               g
                                r
                                         u
                                                 h
                                                                          k
                                                         k
                                                        a
                                                   l
                  t
                                   ,
                             o
                           ş
                                                  i
                                                      m
                                   ı
                                                     l
                    r
                                                                           i
                   e
                                       u
                                                    o
                     e
                      ,
                                  s
                             s
                                                           ü
                                        s
                 l
                                                                         r
             ye'sinde petrol başta olmak üzere bütün ekonomik imtiyazları ele
             y e ' s i n d e  p e t r o l  b a ş t a  o l m a k  ü z e r e  b ü t ü n  e k o n o m i k  i m t i y a z l a r ı  e l e
                        e
                     l
                      e
                 r
                         k
                 i
              e
                   b
                    i
             g
                  e
                       c
                           i
                ç
             geçirebilecekti. . 3 3
                          t
                                                                   u
                              e
                           ü
                               k
                                           İ
                                      m
                                         d
                                                                            "
                                        n
                                                                           ı
             1 1. Selçuk Ural, "Mütareke Döneminde İngiltere'nin Güneydoğu Anadolu Politikası",,
                                e
                                                                       i
                                                                      o
                                                                          a
                                     e
                                                                       l
                                       i
                                         e
                                                                         k
                                                                     P
                                                                        t
                          M
                                                                        i
                                                                           s
                         "
                                              l
               S
                 l
                                                        e
                                                            u
                       a
                              r
                        l
                                    n
                     U
                                             i
                                                           ğ
                                                                a
                      r
                e
                                                e
                                                  i
                  u
                                                         y
                                  D
                                                   n
                                              t
                                                               n
                                                              A
                                                r
                                               e
                                                 '
                                                                  o
                                                         d
              .
                 ç
                                                     G
                                                       n
                             a
                                                      ü
                                                                   l
                                   ö
                        ,
                                            n
                            t
                                                          o
                                                                 d
                   k
                                                 n
                                             g
                                    a
                   Ü
                                       T
                        r
                   Ü
                                                          Y
                                                          Y
             Ankara Üniversitesi Türk İnkilap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, s. 39, Mayıs
             Ankara Üniversitesi Türk İnkilap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, s. 39, Mayıs
                                       T
                                                                r
                        r
             2007, s. 426
             2007, s. 426
             2. David Fromkin, Barışa Son Veren Barış, çev: Mehmet Harmancı, İstanbul: 1994,
             2. David Fromkin,  Barışa Son Veren Barış, çev: Mehmet Harmancı, İstanbul: 1994,
                                     V
                                     V
             s.137-140; M. Kemal Öke, Musul Meselesi Kronolojisi (1918-1926), İstanbul: Türk Dün-
             s.137-140; M. Kemal Öke, Musul Meselesi Kronolojisi (1918-1926), İstanbul: Türk Dün-
                                            K
                                            K
                                                            6
                                                 o
             yası Araştırmaları Vakfı: 1987, s.
             yası Araştırmaları Vakfı: 1987, s. 15 15
                              f
                              f
                                                               ğ
                                                               ğ
             3. İhsan Şerif Kaymaz, Musul Sorunu Petrol ve Kürt Sorunları ile Bağlantılı Tarihsel
                                                                     T
                                                                     T
                                                              a
                                                K
                                                K
             3. İhsan Şerif Kaymaz, Musul Sorunu Petrol ve Kürt Sorunları ile Bağlantılı Tarihsel ve ve
             Siyasal Bir İnceleme, İstanbul: Otopsi Yayınları, 2003, s. 49; Ersal Yavi, Kürdistan Ütop-
             Siyasal Bir İnceleme, İstanbul: Otopsi Yayınları, 2003, s. 49; Ersal Yavi, Kürdistan Ütop-
              i
                                                                         Ü
                                                                         Ü
                                                                          o
                                                                 K
                                                                 K
             yası, c. I, İstanbul: Yazıcı Basım Yayın, 2006, s.
             yası, c. I, İstanbul: Yazıcı Basım Yayın, 2006, s. 63 63
           ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ
   597   598   599   600   601   602   603   604   605   606   607