Page 606 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

604

I. Dünya Savaşı Sonrası Irak

30 Ekim 1918 günü, I. Dünya Savaşı'nı sona erdiren Mondros Müta-
rekesi imzalandığında Osmanlı ve İngiliz güçlerinin Irak'taki yerleşimle-

ri şu şekildeydi: İngilizler Anelhazar, Gayyare Goz Kuyuları, Altınköprü,
Salahiye ve Kerkük hattına dayanmıştı. Osmanlı birlikleri ise Rakka,
Dirizar, Miyadin, Sincar, Telafir, Hamamalil, Süleymaniye ve Halice hat-

tına hakimdi. 295
Türkler iyimser bir şekilde mütarekenin imzalandığı gün Türk

ordusunun elinde bulunan yerlerin "Mütareke Hattı'nı" oluşturacağını
beklemekteydiler. Mütareke hükümlerine göre, bölgede bulunan bütün
kuvvetlerin yerlerinde kalmaları gerektiği halde, İngiliz kuvvetleri buna
uymamışlardır. İlerlemeye devam eden İngilizler, l Kasım'da Hamama-

lil'e girmişler, buradan Musul'u işgal edeceklerini söyleyerek Türk kuv-
vetlerinin Musul şehrinden 5 km kuzeye çekilmelerini istemişlerdir.

Ali İhsan Paşa, İngilizlerin bu talebini Sadrazam'a bildirmiş, bir seri
telgraf görüşmeleri sonucunda Sadrazam, Ali İhsan Paşa'ya 15 Kasım
günü şehrin boşaltılması talimatını vermiştir. Ali İhsan Paşa, buna uygun

olarak 10 Kasım'da Musul'u İngilizlere terk etmiş, ordu karargahı ile bir-
likte Nusaybin'e doğru çekilmiştir. Sonuç olarak Musul, I. Dünya Sava-
296
şı sonrasında, İngilizler tarafından mütareke hükümlerine ve uluslarara-
sı savaş kurallarına aykırı biçimde işgal edilmiştir.

Bu işgal, İngilizlere başlangıçta bir fayda sağlamamış, çünkü bölgeye

hakim olamamışlardır. Bölgedeki aşiretler ve halk, bu konuda İngiliz
kuvvetlerine yol vermemişlerdir. Kerkük ve Süleymaniye halkı İngilizle-
re vergi vermek istememiş ve bölgede sık sık sokak çatışmaları yaşanmış-
tır. Yöre halkının çoğunluğu Türklerin tarafında yer almıştır. Musul

halkı, Ankara'da ilk meclisin açılmasıyla güçlenen Milli Mücadele hare-
ketine destek vermiştir. Hatta bölgede bulunan Araplar dahi İngilizlere
karşı Mustafa Kemal Paşa ile işbirliğini düşünmüşlerdir. Mim Kemal

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ