Page 139 - Hayalin Diğer Adı Madde

Ad nan Ok tar

Za ma nın Bir Al gı Ol du ğu Ko nu sun da
Bi lim Adam la rı nın Gö rüş le ri

Za ma nın, ha re ket eden ci sim ler ve mey da na ge len de ği şim ler ara sın da yap tı ğı -
mız be lir li bir sı ra la ma dan do ğan bir kav ram ol du ğu ger çe ği, bu gün bi lim sel ola rak
da ka bul edil miş tir. Bu ko nu da gö rüş be lir ten dü şü nür ve bi lim adam la rın dan ör -
nek ler ve re rek ko nu yu da ha iyi açık la ma ya ça lı şa lım.
The End of Ti me (Za ma nın So nu) isim li ki ta bın da za man sız lık ve son suz luk hak -
kın da ki açık la ma la rı ile bi lim dün ya sın da bü yük yan kı uyan dı ran fi zik çi Ju li an Bar -

bo ur, za ma nın bir al gı ol ma sı nın, bir çok in san için ka bul le nil me si zor bir ger çek ol -
du ğu nu be lirt mek te dir. Dis co ver der gi sin de, Bar bo ur ile ya pı lan bir rö por taj da za -
man al gı sı için şu yo rum lar ya pıl mak ta dır:
“Ben ha la ka bul len mek te zor la nı yo rum" di yor (Bar bo ur). An cak, sağ du yu ev re ni an -
la mak için hiç bir za man gü ve ni lir bir yol gös te ri ci ol ma dı. Co per ni cus Gü neş'in
Dün ya çev re sin de dön me di ği ni ilk söy le di ğin den be ri fi zik çi ler al gı la rı mı zı şa şırt tı -
lar. Her şe ye rağ men, Dün ya 67,000 mil/sa at hız ile boş luk ta dö ner ken en ufak bir ha -
re ket bi le his set mi yo ruz. Bar bo ur za ma nın geç ti ği ne da ir his si mi zin, "Düz Dün -
ya Ce mi ye ti"nin (Flat Earth So ci ety) ba tıl inan cı ka dar yan lış ol du ğu nu id -

di a edi yor." 40
Yu ka rı da da gö rül dü ğü gi bi, ün lü fi zik çi Bar bo ur, za ma nın mut lak ol du ğu na
da ir sa hip ol du ğu muz inan cın ba tıl ol du ğu nu be lirt mek te dir. Ve gü nü müz de fi zik
ala nın da ki araş tır ma lar bu ger çe ği açık ça gös ter mek te dir. Za man mut lak de ğil dir,
mey da na ge len olay la ra gö re fark lı al gı la nan gö re ce li bir kav ram dır.
No bel ödül lü ün lü ge ne tik pro fe sö rü ve dü şü nür Fran ço is Ja cob ise, Müm kün le -
rin Oyu nu ad lı ki ta bın da za ma nın ge ri ye akı şı ile il gi li şun la rı an la tır:

Ter sin den gös te ri len film ler, za ma nın ter si ne doğ ru aka ca ğı bir dün ya nın ne ye ben -
ze ye ce ği ni ta sar la ma mı za im kan ver mek te dir. Sü tün fin can da ki kah ve den ay rı la ca ğı
ve süt ka bı na ulaş mak için ha va ya fır la ya ca ğı bir dün ya; ışık de met le ri nin bir kay nak -
tan fış kı ra cak yer de bir tu za ğın (çe kim mer ke zi nin) için de top lan mak üze re du var lar -
dan çı ka ca ğı bir dün ya; sa yı sız dam la cık la rın hay ret ve ri ci iş bir li ğiy le su yun dı şı na
doğ ru fır la tı lan bir ta şın bir in sa nın avu cu na kon mak için bir eğ ri bo yun ca zıp la ya ca -
ğı bir dün ya. Ama za ma nın ter si ne çev ril di ği böy le bir dün ya da, bey ni mi zin sü reç le -

Za man da Bir Al gı dır 137