Page 141 - Hayalin Diğer Adı Madde

Ad nan Ok tar

ri ve bel le ği mi zin oluş ma sı da ay nı şe kil de ter si ne çev ril miş ola cak tır. Geç miş ve ge le -
cek için de ay nı şey ola cak tır ve dün ya tas ta mam bi ze gö rün dü ğü gi bi gö rü ne cek tir. 41
Bey ni miz be lir li bir sı ra la ma yön te mi ne gö re iş le di ği için şu an da dün ya üst te
an la tıl dı ğı gi bi iş le me mek te ve za ma nın hep ile ri ak tı ğı nı dü şün mek te yiz. Oy sa bu,

bey ni mi zin için de ve ri len bir ka rar dır ve do la yı sıy la ta ma men iza fi dir. Eğer ha fı za -
mız da ki bil gi ler ge ri ye doğ ru oy na tı lan film ler de ki gi bi di zil se, za ma nın akı şı da bi -
zim için ge ri ye doğ ru oy na tı lan film ler de ki gi bi ola cak tır. Böy le bir du rum da, geç -
mi şi ge le cek, ge le ce ği de geç miş ola rak al gı la ma ya baş lar, ha ya tı şim di ki dü ze ni nin
tam ter si bir dü zen de ya şar dık.
Ger çek te ise za ma nın na sıl ak tı ğı nı, ya da akıp ak ma dı ğı nı as la bi le me yiz. Bu da
za ma nın mut lak bir ger çek ol ma dı ğı nı, sa de ce bir al gı bi çi mi ol du ğu nu gös te rir.
Za ma nın bir al gı ol du ğu, 20. yüz yı lın en bü yük fi zik çi si sa yı lan Eins te in'ın or ta -
ya koy du ğu Ge nel Gö re ce lik Ku ra mı ile de doğ ru lan mış tır. Lin coln Bar nett, Ev ren ve
Eins te in ad lı ki ta bın da bu ko nu da şun la rı ya zar:
Salt uzay la bir lik te Eins te in, son suz geç miş ten son suz ge le ce ğe akan şaş maz ve de ğiş -
mez bir ev ren sel za man kav ra mı nı da bir ya na bı rak tı. Gö re ce lik Ku ra mı'nı çev re le -
yen an la şıl maz lı ğın bü yük bö lü mü, in san la rın za man duy gu su nun da renk duy -

gu su gi bi bir al gı bi çi mi ol du ğu nu ka bul et mek is te me yi şin den do ğu yor... Na sıl
uzay mad di var lık la rın muh te mel bir sı ra sı ise, za man da olay la rın muh te mel bir
sı ra sı dır. Za ma nın öz nel li ği ni en iyi Eins te in'in söz le ri açık lar: "Bi re yin ya şan tı la rı
bi ze bir olay lar di zi si için de dü zen len miş gö rü nür. Bu di zi den ha tır la dı ğı mız olay -
lar 'da ha ön ce' ve 'da ha son ra' öl çü sü ne gö re sı ra lan mış gi bi dir. Bu ne den le bi -
rey için bir ben-za ma nı, ya da öz nel za man var dır. Bu za man ken di için de öl çü le -
mez. Olay lar la sa yı lar ara sın da öy le bir il gi ku ra bi li rim ki, bü yük bir sa yı ön ce ki bir
olay la de ğil de, son ra ki bir olay la il gi li olur." 42

Eins te in'ın bu söz le rin den, za ma nın ile ri ye doğ ru ak tı ğı fik ri nin ta ma men bir
şart lan ma ol du ğu an la şıl mak ta dır.
Eins te in, Bar nett'in ifa de le riy le, "uzay ve za ma nın da sez gi bi çim le ri ol du ğu nu,
renk, bi çim ve bü yük lük kav ram la rı gi bi bun la rın da bi linç ten ay rı la ma ya ca ğı nı gös ter -
miş"tir. 43
Ge nel Gö re ce lik Ku ra mı'na gö re "za man mut lak de ğil dir, onu ölç tü ğü müz
olay lar di zi sin den ay rı, ba ğım sız bir var lı ğı yok tur."

Za man da Bir Al gı dır 139