Page 299 - Gizli El Bosna'da
P. 299
SAVAfiIN KARANLIK YÜZÜ 297
maya kararl› olanlar› da zorla göç ettirmek’ fikri oluflturuyordu. Toplama ve
tecavüz kamplar›nda yap›lan iflkencelerin, sivil halka uygulanan zulümlerin
ve tüm bunlar›n topluma teflhir edilmesinin amac›, halk› psikolojik olarak y›l-
d›rmak ve Bosna’y› terk etmek zorunda b›rakmakt›. Neticede bu politika Bofl-
naklar üzerinde beklenen etkiyi oluflturdu ve Yugoslavya II. Dünya Sava-
fl›’ndan beri Bat› dünyas›n›n yaflad›¤› en büyük toplu göç dalgas›na sahne ol-
du. Yaklafl›k 2,5 milyon insan savafltan kaçmak için göç etmek zorunda kald›.
Bunlar›n 2 milyona yak›n› Bosna-Hersek’teki savafltan kaçanlard› ve onlar›n
da ço¤unlu¤unu Müslümanlar oluflturuyordu. Erkeklerin ço¤u savaflmak için
ülkelerinde kal›r ya da Bosna-Hersek ile H›rvatistan aras›ndaki s›n›rda al›ko-
nulurken, ço¤unlu¤unu kad›nlar›n, çocuklar›n ve yafll›lar›n oluflturdu¤u kala-
bal›k gruplar ak›n ak›n göç ettiler. Göç yollar›ndaki insanlar›n yaklafl›k 250 bi-
ni çocuktu. 63
Bu insanlar genellikle y›llard›r biriktirdikleri tüm mal ve mülklerini ge-
ride b›rak›p yanlar›na en fazla bir küçük bavul alarak, gidecekleri belirli bir
yer olmadan sadece oradan uzaklaflmak için can havliyle göç yoluna döküldü-
ler. ‹nsanlar›n neresi olursa olsun herhangi bir yere gitmeye raz› hale geldi¤i
bu ac› durum, gidilecek herhangi bir yer dahi bulman›n zorlaflmas›yla daha
da katlan›lmaz bir hal ald›. 2,5 milyon insan›n bir milyonu “eski” Yugoslavya
içinde dolafl›p duruyordu. 1992 yaz›nda H›rvatistan’da yaklafl›k 700 bin, Slo-
venya’da 63 bin, Makedonya’da 30 bin mülteci bar›n›yordu. Geri kalan bir mil-
yonluk kitlenin önemli bir bölümü ise, Yugoslavya d›fl›nda gidecek yeri olma-
d›¤›ndan de¤il, kendilerini kuflatan askeri çemberi yaracak delik bulamad›¤›n-
dan dolay› savafl bölgesinde mahsur kalm›flt›.
Bosna Savafl›'n›n
en hassas konu-
lar›ndan birisi de
Boflnak mülteci-
lerin durumu idi.
Yüzbinlerce Bofl-
nak, S›rplar›n
bask›s› ile evini
ve yurdunu terk
etmek zorunda
kalm›fl, güvenli
bir yer bulabil-
mek için yollara
dökülmüfltür.
