Page 90 - Gizli El Bosna'da

88 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

nikler aras›ndaki iliflkiler birbirinden farkl›yd›.
I. Hükümet'e hakim olan kadro, Nazilerle pakt imzalayan eski Yugoslav
hükümetini deviren ve dolay›s›yla Nazi iflgaline neden olan kadroydu. Bu
anti-Nazi hükümetin içinde, S›rp milliyetçilerinin yan›nda liberal Yugoslavlar,
H›rvatlar ve Slovenler de önemli bir etkiye sahiptiler. Bu nedenle, söz konusu
I. Hükümet, S›rp kimli¤i çok belirgin olan Çetnik hareketine biraz mesafeli
davrand›. Hükümetteki S›rp milliyetçisi kanat ise bu duruma büyük tepki
duyuyordu. Jozo Tomasevich'e göre, bu kanad›n en önemli iki üyesi, D›fl ‹flleri
Bakan› Mom¯ilo Nin¯i¡ ve Slobodan Jovanovi¡'ti. 33
Nitekim kabinedeki bu koyu S›rp milliyetçisi ve Çetnik sempatizan› hi-
zip, k›sa süre sonra hükümetin de sonunu getirdi. Genç Kral'›, Baflbakan Jova-
novi¡'in "pasifli¤i"ne ve kabinenin "DraΩa Mihailovi¡'in yürüttü¤ü cesur mü-
cadeleye" gereken deste¤i vermedi¤ine ikna eden bu hizip, hükümetin görev-
den al›nmas›n› sa¤lad›. Ve do¤al olarak, II. hükümet, bu koyu S›rp milliyetçisi
ve Çetnik yanl›s› hizip taraf›ndan kuruldu. Kral II. Peter yeni kabineyi kurma
görevini Slobodan Jovanovi¡'e verdi. Jovanovi¡'in kabinesi de tam bir "Çetnik
kabinesi" oldu; iki fanatik S›rp milliyetçisi daha, yani Radoje KneΩevi¡ ve Mi-
lan Gavrilovi¡ kabineye dahil oldular. Ve, en önemlisi, Çetnik lideri DraΩa Mi-
hailovi¡, Ordu, Donanma ve Hava Kuvvetleri ile ilgili bakanl›klar›n üçünün
de bafl›na getirildi, "general" rütbesine ç›kar›ld› ve Baflkomutan ilan edildi. Jo-
zo Tomasevich'e göre, Sürgündeki Hükümet'in dört ayr› kabinesi içinde, Çet-
niklere en yak›n olan›, bu kabineydi. 34
Ve sürgündeki Yugoslav hükümetini ele alan bu Çetnik yanl›s› hizbin il-
ginç bir özelli¤i daha vard›; baflta Baflbakan Jovanovi¡ olmak üzere, bu radikal
S›rp milliyetçisi bakanlar—yani Mom¯ilo Nin¯i¡, Radoje KneΩevi¡ ve Milan
Gavrilovi¡—ayn› zamanda da masondular; Belgrad'daki farkl› localar›n üye-
35
siydiler. (Oysa bir önceki kabinenin ne Baflbakan› ne de di¤er "›l›ml›" üyeleri
mason de¤ildiler). Bu durum, Mihailovi¡ ve di¤er Çetnik ideologlar› taraf›n-
dan paylafl›lan masonik kimli¤in, II. Hükümet'te de aynen temsil edildi¤ini
gösteriyordu.
Bu "masonik" a¤›rl›kl› hükümeti izleyen di¤er iki hükümette ise, Çetnik-
lerin etkisi giderek azald›. Üçüncü Hükümet, Çetnikler kadar Tito'nun Parti-
zanlar›n› da desteklemeyi savunan "pragmatik"lerin elindeydi. Dördüncü ve
son hükümet ise, Yugoslavya içindeki çat›flman›n Partizanlar taraf›ndan kaza-
n›laca¤›n› gördü ve dolay›s›yla Çetnikleri desteklemeyi b›rak›p Partizanlarla
uzlaflma yolu arad›. Ve, III. ve IV. kabinelerin Baflbakanlar› ve etkili bakanlar›,
ayn› I. kabinedekiler gibi, mason de¤ildiler.
K›sacas›, Sürgündeki Hükümet'in dört ayr› kabinesi içinde Çetniklere
en yak›n olan›—ve bunun bir göstergesi olarak Mihailovi¡'i, Ordu, Donanma