Page 86 - Gizli El Bosna'da

84 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

yordu. ‹lk S›rp isyan› s›ras›ndaki "ifl birli¤i hat›ras›"n›n bulan›k etkisi ve S›rplar
ile Yahudiler aras›ndaki sosyo-psikolojik yak›nl›k, II. Dünya Savafl› y›llar›n›n
do¤urdu¤u söz konusu keskin kamplaflma ile somut bir ittifaka dönüfltü. Anti-
semit H›rvat milliyetçili¤ine karfl›, Çetnikler ve Yahudiler ayn› safta bulufltu.
Bu konuyla ilgili baz› ilginç bilgiler, Çetnik yanl›s› S›rp yazar Radoje
Vukcevic'in yazd›¤› General Mihailovich: First Guerilla Leader in W. W. II (Gene-
ral Mihailovi¡: II. Dünya Savafl›'ndaki ‹lk Gerilla Lideri) adl› kitapta yer al›r.
Chicago'daki "Njego§" adl› "S›rp Tarih ve Kültür Derne¤i"nin yay›nlad›¤› ve
içinde Mihailovi¡'e övgüler düzülen kitapta, Çetniklerle Yahudiler aras›ndaki
ola¤anüstü yak›n iliflkilere de de¤inilir. Buna göre, Mihailovi¡'in Çetnik birlik-
lerinde özellikle komuta kadrosunda çok say›da Yahudi yer alm›flt›r. Yazar, bu
iliflkinin S›rplar ve Yahudiler aras›ndaki "geleneksel dayan›flma"n›n bir uzant›-
s› oldu¤unu söyler. Yazd›¤›na göre, Yahudiler savafltan önce de S›rp ordusun-
da yüksek rütbelere ulaflm›fllard›r. Öyle ki, "ABD ve Eretz Israel (‹srail Toprak-
lar›) d›fl›nda dünyada hiçbir ülke, I. Dünya Savafl› öncesindeki S›rbistan ve II.
Dünya Savafl› öncesindeki Yugoslavya kadar Yahudiler aç›s›ndan güvenli ol-
mam›flt›r". II. Dünya Savafl› s›ras›nda ise, S›rbistan'daki Yahudiler Mihailovi¡'in
birlikleri taraf›ndan korunma alt›na al›nm›fllard›r. 26
Çetnik-Yahudi iliflkisine, "Yahudi Ansiklopedisi" The Universal Jewish
Encyclopedia da de¤inir. Çetnik saflar›nda çok say›da Yahudinin yer ald›¤›n›
bildiren ansiklopedi, bir de Çetnikler aras›nda yaln›zca Yahudilerden oluflan
özel bir "Yahudi Tugay›" (Jewish Brigade) kuruldu¤unu yazmaktad›r. 27
Baflka kaynaklara göre, savafl y›llar› boyunca Nazi bask›s›ndan çekine-
rek Çetniklere kat›lan Yahudilerin say›s› 5.000'i buluyordu. Bunlar›n bir k›sm›
Çetnikler ile birlikte savaflm›fllar, baz›lar› da Çetnikler taraf›ndan daha güven-
li bölgelere, özellikle de Musolini rejiminin çökmesinden sonra müttefiklerin
denetimine geçen ‹talya'ya aktar›lm›fllard›. Öte yandan, Çetniklerin saflar›na
kat›lan bir baflka grup, Amerikan Hava Kuvvetleri'ne ba¤l› subay ve askerler-
di. Yugoslavya üzerinde uça¤› düflen ya da paraflütle inifl yapan 500 kadar
Amerikal› havac›, Çetnikler taraf›ndan kurtar›lm›fllar ve bunlar›n baz›lar› sa-
vafl›n sonuna kadar Ravna Gora'daki karargah›nda Mihailovi¡'in yan› bafl›nda
yaflam›fllard›. Bu Amerikal› subaylar›n aras›nda çok say›da Yahudi as›ll›n›n bu-
lunmas› ise olay›n bir baflka ilginç yönüydü. Bu Yahudi subaylar›n en ünlüsü
28
Albay Richard Felman'd›. Felman, Çetniklerin "etnik temizlik" dahil her tür-
lü askeri operasyonuna bizzat kat›lm›flt›. Öyle ki, y›llar sonra kaleme ald›¤›
Mihailovich & I (Mihailovi¡ ve Ben) adl› kitab›nda, Çetnik lideri ile birlikte "Na-
zilere, Ustaflalara ve Müslümanlara" karfl› nas›l mücadele ettiklerini uzun uzun
anlatacakt›. 29
Ayn› Richard Felman, Çetniklerle olan dostlu¤unu on y›llar sonra çok