Page 82 - Gizli El Bosna'da

80 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

masonlar aras›nda özellikle Çetnik ideologlar› Dragi§a Vasi¡ ve Stevan Molje-
vi¡'in ad› geçmektedir... Ayr›ca 1944 y›l›nda Çetnik Milli Merkez Komitesi Ge-
nel Sekreterli¤i'ne sicilli bir mason olan Djura Djurovi¡ seçilmifltir. 16

Zoran Nenezi¡, mason Çetnik ideologlar›n›n özellikle ikisine dikkat
çeker: Dragi§a Vasi¡ ve Stevan Moljevi¡. Gerçekten de bu ikisi son derece önem-
li isimlerdir, çünkü Müslümanlar›n etnik temizli¤e tabi tutulmas› fikri, Vasi¡
ve Moljevi¡ taraf›ndan gelifltirilmifltir. Mustafa Imamovi¡, bu iki Çetnik ideolo-
¤unun etnik temizlik teorisini birlikte gelifltirdi¤ini anlat›r ve Moljevi¡'in, "Ho-
mojen S›rbistan" adl› bir makalesinde ve kendisiyle ayn› görüflü paylaflan Dra-
gi§a Vasi¡'e fiubat 1942 y›l›nda yazd›¤› mektubunda, "ülkenin tüm S›rp-olma-
yan elementlerden temizlenmesi" gerekti¤ini söyledi¤ini not eder. Moljevi¡-Va-
si¡ ikilisi, Müslümanlar›n ya imha ya da sürgün edilmesi gerekti¤ini düflün-
mektedirler. ‹mamoviç'in yazd›¤›na göre, DraΩa Mihailovi¡'in Çetniklere ver-
di¤i Müslümanlara yönelik katliam emirleri, Moljevi¡ ve Vasi¡'in gelifltirdi¤i
plana dayanmaktad›r.
Ve bu iki Çetnik ideolo¤u, Zoran Nenezi¡'in bildirdi¤ine göre, Belgrad
17
Locas›'na kay›tl›d›rlar. Belgrad Locas›'n›n S›rp milliyetçili¤inin geliflimindeki
önemli rolünü bir önceki bölümde incelemifltik. ‹lk S›rp isyan›n›n beyni olan
Petar I¯ko'dan, S›rp milliyetçili¤inin en önemli kuramc›s› olan Vuk KaradΩi¡'e
dek büyük S›rp milliyetçilerini yetifltirmifl olan Belgrad Locas›, 1926 y›l›nda
Bosnal› Müslüman toplumun "sak›ncal›" kimli¤ine dikkat çeken karar›yla mis-
yonunu ortaya koymufltu. Duvarlar›nda Müslüman katliam›n› fliirlere döke-
rek teflvik eden Petar Petrovi¡ Njego§'un resimleri yer alan loca, flimdi de Çet-
nik ideologlar›n›n buluflma yeriydi anlafl›lan.
Dragi§a Vasi¡ ve Stevan Moljevi¡'in yan› s›ra, Çetnik hareketinin siyasi
önderli¤ini yürüten kadronun hemen hepsinin mason oldu¤u da yine Zoran
Nenezi¡ taraf›ndan bildirir. (Çetniklerin askeri önderli¤ini yürüten "voyvo-
da"lar ise, düflük rütbeli askerlerden ya da basit "çete reislerinden" oluflmakta-
d›r ve ço¤u, do¤al olarak, masonlukla iliflkili de¤ildirler.) Çetniklerin siyasi ön-
derli¤ini yürüten masonlar aras›nda; Ljubi§a Trifunovi¡, Vasa Jovanovi¡, Miha-
ilo KujundΩi¡, Vladimir Belaj¯i¡, Aleksandar Popovi¡, Djura Vilovi¡, Ûivko To-
palovi¡, Adam Pribi¡evi¡, Ivan Kova¯ gibi iki Dünya Savafl› aras›ndaki döne-
min ünlü milliyetçi S›rp entelektüelleri ve siyasetçileri vard›r. Bu masonlar,
Dragi§a Vasi¡ ve Stevan Moljevi¡'ten sonra Çetniklerin siyasi kararlar›na etki
eden en önemli isimlerdir ve A¤ustos 1941'de oluflturulan ve Çetniklerin "ge-
nel idare kurulu" niteli¤indeki Merkezi Ulusal Komite de bu isimlerden olufl-
maktad›r. 18
Zoran Nenezi¡, Çetniklerin tüm siyasi örgütlenmesinin masonik bir kad-
ronun egemenli¤inde oldu¤unu özellikle vurgular. Bu siyasi örgütlenmenin