Page 89 - Gizli El Bosna'da

II. DÜNYA SAVAfiI'NIN KANLI M‹RASI 87

s›zl›klara ra¤men—özellikle savafl y›llar›nda ‹ngiliz yönetimi ile Siyonistler
çok yak›n iliflkiler içindeydi. Bu konudaki s›n›rl› kaynaklar Sürgündeki Hükü-
met ile Siyonistler aras›ndaki herhangi bir temastan söz etmiyorlar, ama Nazi
iflgalinden kaçan bir hükümet ile Siyonistler aras›nda en az›ndan "dayan›flma"
niteli¤inde temaslar›n kurulmufl olmas› son derece muhtemeldir.
Nitekim Sürgündeki Hükümet, Kudüs'te iyice "organize" olmufltu. Bu-
nun en çarp›c› göstergesi, kentte Çetnikler ad›na kurulan radyo istasyonuydu.
Radyo istasyonlar›, II. Dünya Savafl› y›llar›nda mücadele eden gerilla grupla-
r›n›n can damarlar›ndan biri olmufltu. Bu istasyonlardan yap›lan yay›nlarla ifl-
galcilere karfl› propaganda yap›l›yor, hem dünyaya, hem gerillalara, hem de
ülke halk›na gerekli mesajlar ulaflt›r›l›yordu. söz konusu istasyonlar ise, do¤al
olarak, iflgal alt›ndaki ülkenin s›n›rlar› içinde de¤il sürgünde kuruluyorlard›.
Her gerilla grubu, kendisine hamilik yapan ülkenin topraklar›na radyo istas-
yonunu yerlefltiriyordu. Örne¤in Partizanlar›n "Hür Yugoslavya" adl› radyo
istasyonu, Sovyetler Birli¤i'ndeydi. Buradan, Yugoslav topraklar›ndaki faflist
iflgalcilere karfl› "devrimci" mücadele yürüten "proleter birlikleri"nin kahra-
manl›klar› anlat›l›rd› hergün.
Komünist Partizanlar›n radyosunun Stalin Rusya's›nda yer almas› son
derece do¤ald›. Çetniklerinki ise, yine ayn› do¤all›k içinde, Kudüs'te yer al›-
yordu. "Karadjordje" ad›n› tafl›yan bu radyo istasyonu 27 Kas›m 1942'de yay›-
na bafllam›fl ve savafl›n sonlar›na dek yo¤un bir Çetnik propagandas› yapm›fl-
t›. Her gün Mihailovi¡'in "kahraman" askerlerinin yürüttü¤ü mücadeleye öv-
güler ya¤d›r›l›yordu. Savafl›n bitimiyle birlikte susan "Karadjordje" istasyonu-
nun arflivleri, bugün hala Kudüs'tedir. 32
Sürgündeki hükümetin ele al›nmas› gereken bir di¤er önemli özelli¤i,
masonlukla olan iliflkisiydi. Çetniklerin lider kadrosu neredeyse bir "loca" kim-
li¤ini tafl›d›¤›na göre, Sürgündeki Hükümet'in de buna paralel olmas› bekle-
nirdi çünkü.
Bu konuyu araflt›rmak için öncelikle Sürgündeki Hükümet'in dört ayr›
safhas›na bakmak gerekiyordu. Birinci safha, Du§an T. Simovi¡'in Baflbakanl›-
¤›'ndaki ilk hükümetti ve Nazilerin Yugoslavya'y› iflgalinden 9 fiubat 1942'ye
kadar sürmüfltü. Hemen ard›ndan kurulan ikinci hükümet, Slobodan Jovano-
vi¡'in Baflbakanl›¤›'nda toplanm›fl ve 10 A¤ustos 1943'e kadar görevde kalm›fl-
t›. Dr. BoΩidar Puri¡ taraf›ndan kurulan üçüncü hükümet 1 Haziran 1944'e, Dr.
Ivan ~uba§i¡ taraf›ndan kurulan dördüncüsü ise Mart 1945'ten sonra fiili ola-
rak yok olmufltu.
Çetnik uzman› Jozo Tomasevich, Sürgündeki Hükümet'in ilk baflta kar›-
fl›k gibi gözüken bu yap›s›n› ve safhalar›n› Çetnikler aç›s›ndan çok yal›n ve öz-
lü bir yorumla aç›klar. Buna göre, birbirini izleyen bu dört hükümet ile Çet-