Page 77 - สรุปการพยาบาลผู้ใหญ่ 2

้
่
ั
บทที่ 11 การพยาบาลผูปวยระบบทางเดินปสสาวะในระยะวิกฤต
การพยาบาลผู้ปวยวิกฤตระบบทางเดนปสสาวะเร้อรงไตวายเฉยบพลัน (Acute kidney injury)
ั
ื
่
ิ
ิ
ี
ั
ี
ไตวายเฉยบพลัน
ู
ื
ี
็
ี
ไตวายเฉยบพลัน (Acute kidney injury) หรอ AKI คือช่วงที่ไตมีการสญเสยการท าหน้าที่อย่างรวดเรว โดยมีสาเหต ุ
มาจาก ภาวะช็อก หรอหัวใจมการขาดเลือดไปเลี้ยง การได้รบยาในปรมาณมากหรอยาวนานเกินไปท าให้เปนพิษตอไตและ
ื
ี
็
ิ
ื
่
ั
็
ท าให้เกิดการสะสมของ ของเสยที่มีธาตุไนโตรเจนเปนองค์ประกอบ (nitrogenous waste products) ได้แก่ ยูเรย (urea) และค
ี
ี
ิ
ี
ี
่
่
่
รเอตินน (creatinine) ในเลือด สงผลให้รางกายมความผิดปกต มการคั่งของเกลือแรและน ้า
ี
ิ
สาเหต ุ
ิ
ิ
ิ
1. Prerenal acute kidney injury หมายถึง ความผิดปกตของการไหลเวียนโลหตมาเลี้ยงไต เกิดจากปรมาณเลือดที่
่
ิ
ไปเลี้ยงไตหรอการก าซาบของเน้อเยือไต (renal perfusion) ลดลง ความดันโลหตต ่า ปรมาณสารน ้าในรางกายน้อย
ื
่
ิ
ื
ี
ื่
ุ
ุ
กว่าปกต เปนสาเหตที่พบบ่อยที่สดของการเกิดภาวะไตวายเฉยบพลัน เมอแก้ไขสาเหตได้จะท าให้ไตกลับมาท า
ิ
ุ
็
็
่
ิ
หน้าที่ได้ดังเดมอย่างรวดเรวแตถ้าปล่อยท้งไวจะท าให้เซลล์ และหลอดฝอยของไตตาย เกิดภาวะ acute tubular
ิ
necrosis (ATN)
2. สาเหตุเกดจากเนอไต (Intrinsic acute failure) จากตัวเน้อไตเองที่ท าให้เกิดภาวะไตวายเฉยบพลัน ซงสามารถ
ื
ี
ึ
่
ื
้
ิ
แบ่งตามพยาธสภาพและต าแหนงที่เกิดโรคได้ เช่น โรคที่เกิดจากเส้นเลือดใหญ่ เส้นเลือดขนาดเล็กและหลอดฝอย
ิ
่
ของไตจากทุกโรคที่เกิด
ิ
3. Postrenal acute kidney injury การเกิด Postrenal acute renal failure หรอ postrenal เกิดจากการอุดกันทางเดน
ื
ุ
่
ั
ปสสาวะสวนล่างของไต ตั้งแตปลายท่อปสสาวะ กระเพาะปสสาวะ และท่อไตทั้ง 2 ข้าง เปนสาเหตที่พบได้
ั
่
ั
็
ิ
ี
ื
ุ
ค่อนข้างน้อย (ไมถึงรอยละ 5 ของสาเหตการเกิดไตวายเฉยบพลันทั้งหมด สาเหตได้แก่ น่ว เน้องอก ก้อนเลือด
ุ
่
้
ิ
ั
ี
เมอมการอุดกั้นปสสาวะจะไหลลงมาไมสะดวก ก่อให้เกิดการขยายตัวของทางเดนปสสาวะสวนบน และการ
่
่
ื
ั
่
่
ื
ิ
ี
่
ท างานของไตจะบกพรองตามมาโดยทั่วไปถ้าไมมภาวะตดเช้อแทรกซ้อน การอุดกั้นที่สมบูรณนาน 1-2 สัปดาห์
์
อาจพอแก้ไขให้ได้กลับมาท าหน้าที่ดังเดิมได้
พยาธิสภาพ
้
่
ื
1. บทบาทด้านการไหลเวียนเลือด เมอไตขาดเลือดไปเลี้ยง ท าให้อัตราการกรองของไตลดลงอย่างมาก ท าให้ไตสราง
ึ
nitric oxide ซงท าหน้าที่ขยายหลอดเลือดลดลง รวมกับการสราง endothelin ซงมีฤทธท าให้หลอดเลือดหดตัว ท า
่
่
ึ
ิ
์
้
่
ู
ิ
ให้เซลล์ทวบลถูกท าลายและไตวายเพิ่มข้น
ึ
2. บทบาทของเซลล์ทิวบูล เมอเซลล์ทิวบูลไตถูกท าลาย ท าให้เซลล์หลุดออกมาทางทอไต และอุดกั้นท่อไต ท าให้
่
ื่
สารน ้าต่างๆที่ถูกกรองออกมาไหลย้อนผ่านเซลล์ทิวบูลเข้าไปในรางกาย ผลที่ตามมาคือท าให้อัตราการกรองของ
่
ึ
ไตลดลง ท าให้ไตวายเพิ่มข้น
อาการและอาการแสดง
ระยะที่ 1 ปสสาวะ น้อย (Oliguria)
ั