Page 336 - Di san van hoa An Duong

Niên hiệu Trinh Phù triều Lý (1176 - 1185), thi Tam giáo, Ngài trúng đệ nhất.
Lúc vào phụng yến, Thái tử trông thấy Ngài rất vừa ý, nên lấy làm Hậu phi. Năm
Canh Ngọ (1210), vua Cao Tông mất, Thái tử nối ngôi lấy đế hiệu là Huệ Tông. Vì
đắm say với người vợ họ Trần (Trần Thị Dung), giáng Ngài làm Thứ phi. Sau khi

vua chia trong nước ra làm 24 lộ, Ngài am thuộc đường bể nên Ngài xin về địa
phận Đồng Giới lập một hành cung nhìn ra sông, thế đất nơi đó có Kim tinh soi
chiếu. Ngài chiêu mộ đinh tráng, tổ chức tuần hành trông coi, bảo vệ cho nhân

dân địa phương có cuộc sống no ấm, thanh bình. Vua biết tin ban thưởng cho
Ngài, lại sắc lập Ngài làm Hậu phi như cũ. Lúc bấy giờ lòng người đều yêu mến
hướng về đạo Phật, Ngài bèn dựng một ngôi chùa tại trang Đồng Giới, đặt tên

chùa là Đồng Quang. Ngài còn cấp đỡ cho dân trâu, ruộng để cày cấy, cho bắc cây
cầu đá để người dân đi lại thuận tiện.

Năm Giáp Thân (1224), vua bệnh yếu, nên truyền ngôi cho con gái là Chiêu
Hoàng rồi đi tu ở chùa, vua triệu Ngài về bên cạnh để giúp đỡ. Bấy giờ nhà Trần

có ý nhòm ngó ngôi báu, Ngài biết nên mang việc đó tâu lên vua. Một lần thấy
Trần Thủ Độ đem quân đến chùa, nhà vua hiểu ý bèn đi ra hậu viện tự tận.

Nhà Trần sau khi lấy được nước, giáng Ngài làm Tán Trị Công chúa, muốn
đem gả cho ông Trần Thừa. Ngài than rằng: “Trung thần chẳng thờ hai vua, liệt

nữ không lấy hai chồng” rồi trốn về chùa Đồng Quang, Đồng Giới. Được ít lâu
sau thấy quân nhà Trần kéo đến, Ngài bất đắc dĩ phải xuống thuyền đến khúc

sông Hàn Giang, gieo mình xuống sông, đó là ngày 24 tháng 12. Quan, quân nhà
Trần về tâu với vua, vua cảm thán lòng trinh tiết, sắc phong cho Ngài là: “Hậu
phi, Tán Trị Phu nhân”. Vua lệnh cho dân Đồng Giới lập miếu thờ. Ngài linh hiển
nên luôn giúp dân yên, vật thịnh, cầu sao được vậy. Sinh thời Ngài giúp cho dân

có trâu cày, ruộng cấy, làm chùa ngói, bắc cầu đá, đến nay vẫn còn truyền tụng
tại quê hương.

Đình Đồng Giới xưa nằm ở khu trung tâm thể dục, thể thao của huyện An
Dương. Đình nhìn về hướng Tây, khuôn viên đình có nhiều cây cổ thụ như: cây

đa, cây quéo... Phía trước sân đình có giếng nước, nguồn nước trong mát phục vụ
cho sinh hoạt, ăn uống của người dân địa phương. Đình Đồng Giới xa xưa làm

bằng vật liệu truyền thống: gỗ lim, gạch, đá... Đình có cấu trúc mặt bằng chữ
đinh, năm gian tiền tế và ba gian hậu cung, có ván sàn lòng thuyền. Năm 1947,
tòa tiền tế bị dỡ bỏ để phục vụ tiêu thổ kháng chiến. Năm 1967, một đơn vị xăng

DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG 336