Page 375 - Di san van hoa An Duong
P. 375
“Lý triều Trung Thành Đại vương, Ngọc phả lục” do Hàn lâm Đông các Đại
học sĩ Nguyễn Bính soạn vào năm 1572, Quản giám bách thần Tri điện Hùng lĩnh
Thiếu khanh Nguyễn Hiền tái tuân Tiền Lý chính bản phụng sao năm 1736, chỉ
ghi duy nhất có địa danh là làng Vật Cách. Tại bia “Tiên Nghênh kiều bi ký” (cầu
tại khu vực cầu Rế ngày nay), dựng năm 1704, ghi những người công đức trùng tu
cầu, trong đó ghi người ba làng Vật Cách, Vật Cách Thượng và Vật Cách Hạ.
Những tư liệu lịch sử nêu trên cho thấy làng Vật Cách Hạ và làng Vật Cách Thượng
được chia tách ra từ làng Vật Cách vào khoảng cuối thế kỷ XVII.
Vật Cách Hạ, trước đây là xã thuộc huyện Hiệp Sơn, phủ Kinh Môn, tỉnh Hải
Dương. Niên hiệu Minh Mạng triều Nguyễn hình thành cấp hành chính tổng, xã
Vật Cách Hạ thuộc tổng Quỳnh Hoàng, huyện Hiệp Sơn, phủ Kinh Môn. Niên
hiệu Duy Tân (1907-1916), xã Vật Cách Hạ thuộc tổng Quỳnh Hoàng, huyện An
Dương, phủ Kiến Thụy, tỉnh Kiến An. Người dân Vật Cách Hạ sống chủ yếu bằng
nghề canh nông, đánh bắt thủy sản.
Làng Vật Cách Hạ trước đây có 1 đình, đình thờ Ngài Nguyễn Trung Thành,
1 chùa, chùa tên chữ là “Sùng Bảo” (崇寳) và 1 miếu, miếu thờ Ngài Nguyễn
Trung Quốc, miếu cổ bị hủy hoại đã lâu, hiện nay miếu được xây dựng lại trong
khuôn viên đình làng.
Theo truyền ngôn của các vị cao niên trong làng, thuở ban đầu đến khai
hoang lập ấp Vật Cách Hạ có hai vị họ Hoàng và họ Nguyễn. Hai vị sau là khởi
thủy tổ của hai dòng họ ở nơi đây, được dân làng Vật Cách Hạ tôn vinh là tiên
công của làng và phối thờ tại đình làng.
Trong những cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc của dân tộc, người dân Vật
Cách Hạ đã có nhiều công lao thành tích. Làng có những người con ưu tú tham
gia lực lượng vũ trang và trở thành tướng lĩnh Công an nhân dân. Tổng kết trong
các cuộc kháng chiến của dân tộc, làng Vật Cách Hạ có 2 Bà mẹ Việt Nam Anh
hùng, 17 liệt sĩ cùng nhiều thương, bệnh binh. Ngày nay trong phong trào xây
dựng nông thôn mới, Vật Cách Hạ đã phấn đấu trở thành địa phương đạt danh
hiệu “Nông thôn mới”. Trong xu hướng phát triển vươn lên Vật Cách Hạ đang
phấn đấu để trở thành đơn vị “Nông thôn mới kiểu mẫu”.
Theo bản thần tích, thần sắc của làng Vật Cách Hạ được chức dịch làng xã
khai báo về trên, năm 1938, hiện đang được lưu trữ tại Viện Thông tin Khoa học xã
hội Việt Nam, đình làng Vật Cách Hạ thờ hai vị Thành hoàng: Ngài Nguyễn Trung
375 DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG
