Page 437 - Di san van hoa An Duong
P. 437
Tiếng trống vật hoà cùng tiếng hò reo của người xem như khích lệ tinh thần
cho mỗi đô vật thêm hăng hái. Các đô vật bước lên sới vật với tinh thần khoan
thai, tự tin của một dũng sĩ. Động tác đầu tiên các đô vật thực hiện “bái quan - xe
đài”, đây là một trong những nghi thức bắt buộc mà bất kỳ một người tham gia thi
đấu nào cũng phải thực hiện, dù là người trong làng hay người địa phương khác
đến tham dự.
Bái quan - xe đài vừa là nghi lễ với Thành hoàng vừa là nghi thức chào khán
giả, đồng thời là cách khởi động giúp cho các cơ khớp trên cơ thể của các đô sĩ
được thuần mềm. Bái quan là hai tay đô vật nắm vào nhau, đầu cúi xuống tiến lên,
lùi xuống 3 bước hoặc 5 bước theo tư thế cúi lạy Thành hoàng. Xe đài, các đô vật
nhảy múa theo cách khác nhau, mỗi đô vật được tự do thể hiện nét đẹp văn hoá
của mỗi vùng miền; có đô vật thể hiện điệu quăng chài, điệu xay lúa... Đây cũng
là màn trình diễn đẹp mắt và hấp dẫn, có sức hút mạnh mẽ trong nhân dân, tạo
nên sự độc đáo của Lễ hội Vật cổ truyền làng Vĩnh Khê.
Đến với hội Vật làng Vĩnh Khê, mọi người bất kể là nam hay nữ, già hay trẻ,
người trong làng hay ngoài làng đều có thể đăng ký tham dự đấu vật. Thời gian
đăng ký từ khi có thông báo về lễ hội đến khi kết thúc giải thi đấu. Do vậy, tại Lễ
hội Vật làng Vĩnh Khê, đô vật không phải tính hạng cân, không so lứa tuổi. Với quy
định không tính hạng cân, không so lứa tuổi, người xưa muốn răn dạy, nhắc nhở
con cháu ý chí kiên cường, dù đối phương là ai, lớn hay nhỏ cũng không nao
núng, sợ hãi mà lùi bước; cho dù bản thân có nhỏ bé hơn, nhưng bằng trí thông
minh, tài trí và lòng kiên cường cũng có thể giành chiến thắng.
Trong thể lệ đấu vật ở làng Vĩnh Khê thì trang phục của đô vật cũng được
quy định rất cụ thể, các đô vật đều phải mặc trang phục thống nhất là: Quần đùi,
để trần ngực và có thắt đai màu xanh và màu hoa đào. Người dân Vĩnh Khê có
truyền ngôn rằng, việc thắt đai trong thi đấu vật còn mang ý nghĩa sâu sắc là dạy
cho con cháu hiểu được việc giữ đất, giữ làng là bất khả xâm phạm, dù còn chiếc
đai cũng phải đánh chứ nhất định không chịu mất nước, không chịu mất làng.
Bên cạnh đó, việc thắt đai còn giúp các đô vật không bị mất hơi sớm, mỗi khi đô
vật vào đòn có thể làm tăng thêm lực đánh.
Theo các vị cao niên của làng, màu đai thắt trên người đô vật cũng mang ý
nghĩa hết sức sâu sắc. Đai mầu hoa đào với sắc đỏ hồng tượng trưng cho sự may
mắn, sang trọng và đủ đầy. Hoa đào còn là biểu tượng cho sự đổi mới và phát
437 DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG