Page 442 - Di san van hoa An Duong

tồn được nhiều tượng Phật cổ và hai tấm bia, một bia phù điêu tượng Hậu, niên
đại Vĩnh Thịnh thứ 2 (1707); hai là bia “Hậu Phật bi kí”, nội dung ghi tính danh
những thiện nam, tín nữ cung tiến tiền, sức lực trùng tu chùa, bia niên đại Duy
Tân thứ 4 (1910).

Lễ hội Bơi trải đền, chùa Ngọ Dương được tổ chức gắn liền với sự tích vị
Thành hoàng được người dân địa phương tôn thờ tại đình, đền Ngọ Dương.
Hương ước làng Ngọ Dương, tổng Ngọ Dương, huyện An Dương, tỉnh Kiến An
năm 1934, trong điều thứ 11 có ghi chép về Bơi trải: Lệ bẩy giáp có bẩy trải gỗ,

treo bẩy dải lụa để thờ phụng, chỉ bơi có ngày mùng một, ngày mùng ba và ngày
mùng năm thôi, ngày mùng năm xuất tịch thì nhân đinh mỗi người sửa một

chiếc bánh giầy ra đình làm lễ tạ. Thần tích, thần sắc làng, năm 1938, cũng chép:
Vị thần hoàng làng Ngọ Dương là Hoàng Độ cư sĩ, ngài là nhân thần (quê ở xã Nại
Thượng, nay thuộc huyện Kim Thành, Hải Dương), sinh ngày 11 tháng Giêng,

thác ngày 25 tháng Chạp thời Trưng nữ vương và được dân làng phụng thờ làm
Thành hoàng làng. Sinh thời, làm quan Tiền đạo đô chỉ huy sứ tướng quân, Ngài
và 6 người anh em ruột có công giúp Hai Bà Trưng đánh được giặc Tô Định. Sau

chiến thắng, Ngài cùng 6 anh em được phong tước và trở về cố ấp. Khi đi thuyền
đến giữa sông thuộc địa phận sông làng Ngọ Dương (dân gọi là sông Cổ Bồng)
thì các Ngài mất, từ đấy hiển linh, trải các triều đều có sắc phong. Lễ hội được tổ

chức từ 25 tháng Chạp, chung kết vào đầu Xuân, ngày mùng 5 tháng Giêng năm
sau. Sách “Từ điển Bách khoa Hải Phòng” ghi: “Làng xưa có lệ bơi trải vào thượng
tuần tháng Giêng, còn giữ nhiều từ ngữ Việt cổ sinh hoạt văn hoá thể thao này.

Tế thần có mục dâng đèn (tiến đăng), dùng cỗ chay, dùng bánh giầy tượng trưng
cho trời và bánh chè lam vuông thay bánh chưng tượng trưng cho đất vuông.
Tiến sĩ Vũ Kiều thấy tục bơi trải tốn kém, rét mướt, đã thay bằng hát ả đào, nhưng

không thành công.

Lễ hội Bơi trải đền, chùa Ngọ Dương cũng có lịch sử hình thành từ lâu đời,
được cộng đồng người dân địa phương tổ chức gắn với không gian của ngôi đình
làng. Năm 1947, giặc Pháp phá đình, Lễ hội bị gián đoạn. Năm 1954, dân làng Ngọ

Dương dựng lại ngôi miếu nhỏ để thờ phụng đức Thành hoàng làng, khôi phục Lễ
hội và tổ chức ở khu vực đền và chùa (trước đây, đền, đình, chùa và văn chỉ toạ

lạc tương đối gần nhau, tạo thành quần thể lịch sử văn hóa). Từ năm 1970, Lễ hội
được tổ chức thường niên và duy trì đến nay.

DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG 442