Page 444 - Di san van hoa An Duong
P. 444
Truyền thuyết cũng
nhấn mạnh, khi lễ Ngài,
người nào sắm lễ mặn đều
bị đổ hết, không thể dâng
lên Thánh được; người dâng
đồ chay thì dâng lễ được. Kể
từ khi nào không rõ, nhưng
đã trở thành tục lệ nơi đây,
hễ ai dâng lễ chay thì được
Thánh linh ứng, phù hộ, cầu
mọi việc được hanh thông.
Hương ước làng Ngọ Dương
Bằng chứng nhận
cũng nhấn mạnh về việc
Di sản Văn hoá phi vật thể quốc gia
dùng lễ chay trong các sự lệ
tế thánh. Trong lễ hội, tế lễ thần hằng năm thì những sự cấm dân phải giữ gìn:
“Cấm dân không ai được nhốn nháo, đàn em không được nói bậy trong khi tế lễ,
phải lễ phép; Cấm dân không được chèo hát gì, không được sắp lễ mặn là Kỳ an,
thượng, hạ điền, tế xuân, những ngày kỷ niệm; Cấm không được nói chuyện và
nói tên huý ông thần. Cấm người ăn mặn không được ra đình lễ”. Như vậy, việc
dùng phẩm vật lễ chay là có ý nghĩa văn hoá, thể hiện truyền thống “hiếu đễ” tốt
đẹp của người Việt, thể hiện lòng thương xót, tưởng nhớ ngày mất vị Thành hoàng
làng. Tục dùng lễ chay, bánh chay là một tục lệ (hèm) mà người dân Ngọ Dương
luôn tôn trọng và giữ gìn, thực hiện nghiêm cẩn đến tận ngày nay.
Với mỗi thứ bánh dâng cúng thành hoàng, phải làm đủ 1 vành (mâm vuông),
cứ 2 cái (một cặp) xếp chạy vòng quanh mâm cho đến vành thứ 10, xen kẽ giữa các
vành được lót tấm ván gỗ mỏng. Mỗi mâm bánh của một dòng họ khoảng 100 cái,
mỗi suất đinh 1 cặp bánh. Dòng họ nào nhiều suất đinh thì phải nhiều bánh. Làm
bánh dâng thánh vẫn được các dòng họ làng Ngọ Dương duy trì đến ngày nay như
một nét đẹp trong lễ hội truyền thống của địa phương. Theo Hương ước cổ thì lễ
vật dâng Thánh trong Lễ hội chủ yếu là bánh giầy (được làm tròn) và được các
dòng họ xếp trên các mâm vuông (làm bằng gỗ) rồi đem ra đình, đền dâng Thánh.
Với hình thức làm bánh tròn và đặt trên mâm vuông cũng thể hiện triết lý âm
dương của người Việt: “âm dương tương hỗ, vạn vật sinh sôi”. Qua đó, gửi gắm
mong ước, khát vọng cầu sinh sôi và phát triển của người dân địa phương.
DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG 444