Page 443 - Di san van hoa An Duong
P. 443
Lễ hội được tổ chức từ ngày 24 tháng Chạp (nhập tịch) và kết thúc vào ngày
mùng 5 tháng Giêng (tống tịch), thực hành bằng hình thức trình diễn - bơi trải
(bơi thuyền/ đua thuyền). Các trải thủ tham gia bơi trải, ngồi trên trải, đồng thời
thân và tay thực hiện các động tác bơi trải (trừ lái trưởng/thuyền trưởng đứng).
Các tiết lễ chính:
- Lễ nhập tịch: ngày 24 tháng Chạp
Đội tế Nam quan, trong trang phục áo thụng xanh, quần đỏ, có mũ chỉnh
tề, thực hiện nghi lễ, nghi thức tế nhập tịch tại đền, Buổi tối, văn nghệ chào mừng.
- Ngày 25 tháng Chạp:
+ Sáng sớm các dòng họ và các đoàn lễ, rước lễ ra đền. Lễ vật là đồ “hương
đăng trai nghi” được cộng đồng làm: Bánh giầy, bánh đường, bánh xu xê, bánh
khảo, bánh gai, bánh gấc, xôi trắng, trầu cau, các loại hoa quả và hương hoa, lễ vật
được dùng trong suốt thời gian tổ chức lễ hội cũng như các ngày sự lệ khác trong
năm. Trong Lễ hội Bơi trải Ngọ Dương và các ngày sự lệ khác trong năm tại đền
Ngọ Dương, tuyệt nhiên không sử dụng lễ mặn. Tục lệ đó vẫn được duy trì đến tận
ngày nay.
Tục bơi thuyền, dâng lễ chay, truyền thuyết dân gian địa phương về vị
Thành hoàng Hoàng Độ cư sĩ (và 6 người anh em của ngài) cho biết: Khi đi qua
sông làng Ngọ Dương thì bỗng nổi trận phong ba, trời tối đen mù mịt và 7 anh em
họ Hoàng đều hoá tại đây, đấy là ngày 25 tháng Chạp. Tất cả đều hiển linh báo
mộng về thôn làng. Thi thể các ngài được dân làng an táng chu đáo. Nhớ công ơn
các ngài từng bảo vệ quê hương, đất nước, nhân dân đã lập miếu thờ. Riêng thi
thể vị đệ ngũ (thứ 5) thì làng Ngọ Dương an táng tại xứ Mả Phủ và lập miếu tranh
thờ. Để giữ lễ phép, gia phong, làng Ngọ Dương đã cử 2 bô lão là Chủ Chính Tâm,
Chủ Giác Tâm chỉnh tề nghi lễ, cờ lọng, lễ vật lên thuyền qua sông làm lễ bái yết
dưới lô hương thứ 5 (tức lô hương thờ vị đệ ngũ), rước về miếu vũ thôn nhà ở Mả
Phủ thờ an vị. Khi hai chiếc thuyền cùng đua bơi hành lễ thì bỗng dưng lô hương
bốc cháy, báo hiệu ngài đã linh ứng. Cũng từ đó, nghi lễ hằng năm, đều tổ chức
thi bơi thuyền (đấu trạo) và hành lễ dâng hương duy nhất chỉ có trai nghi, để dân
làng tỏ lòng thương kính đối với Ngài. Đồng thời dân làng đã nhờ hai vị thiền sư
là Đan Hà và Hiền Đức, ngày đêm tụng kinh cúng Phật, mà trong thôn làng được
bình an, nhân khang vật thịnh.
443 DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG
