Page 318 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

318  Ñòa chí Quaûng Yeân

Tháng 5/1951, nhận được tin báo về lộ trình di chuyển của quân địch do tên Rômanh
dẫn đầu, lực lượng của Đại đội 915 kết hợp với du kích Minh Thành tiến hành giao chiến
với địch hơn một tiếng đồng hồ ở núi Hoàn Thành. Kết quả, lực lượng vũ trang huyện
Yên Hưng đã tiêu diệt được nhiều tên địch, trong đó có tên Vũ Yên - tay sai đắc lực của
Rômanh. Ba ngày sau, địch tăng cường chi viện và mở cuộc càn quét vào làng Yên Cư,
bao vây lực lượng kháng chiến trong hang Đá Chùa. Đại đội 915 và du kích Minh Thành
tiếp tục giao chiến ác liệt với chúng, đồng thời bảo vệ và sơ tán đồng bào về vùng tự do
Áng Dài (Cát Bà). Hiểu được thói quen đốt phá của địch, du kích Minh Thành gài mìn
trên mái nhà, địch khinh thường châm lửa làm lựu đạn phát nổ, tên Rômanh chết tại
chỗ, lực lượng kháng chiến được bảo toàn .
(1)
Trước tình hình địch tăng cường kìm kẹp, khủng bố trong năm 1952, Huyện ủy Yên
Hưng đề ra nhiệm vụ chống càn những khu du kích, lấy đấu tranh quân sự làm chủ yếu
để đánh địch, bảo vệ các vùng cơ sở bí mật ở Hà Nam, Hà Bắc. Đêm 25/6/1952, Đại đội
915 phối hợp với du kích xã Lưu Kiếm và Trung đoàn 98 đánh phá 4 bốt ở Nghĩa Dũng,
giải tán ngụy quyền, bắt hơn 100 tề ngụy, phá vỡ nhiều cơ sở địch. Đến ngày 04/7/1952,
lực lượng vũ trang huyện Yên Hưng phục kích, tiêu diệt tại chỗ 7 tên, bắt sống 3 tên, thu
6 súng trường và 2 tiểu liên. Tiếp đó, chiều ngày 17/9/1952, lực lượng vũ trang huyện bố
trí trận địa mai phục theo hình chữ U, bắn chết tên “Tây Xồm”, diệt thêm 8 tên khác,
bắt sống 5 tên, thu 2 súng máy, 8 súng trường và tiểu liên.

Bước sang năm 1953, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp chuyển sang giai đoạn
mới, từ thế bị động sang chủ động tấn công địch. Tại huyện Yên Hưng, ngày 14/3/1953,
sau khi nhận được tin có tàu chở lính Pháp từ Bãi Cháy vào làng Yên Cư luyện tập quân
sự, một trung đội của Đại đội 915 phối hợp cùng dân quân du kích Hoàng Lỗ tiến hành
phục kích địch ở Hòn Dáu, tiêu diệt và bắt sống gần 30 tên sĩ quan và hạ sĩ quan Pháp,
trong đó có tên quan ba; đồng thời thu nhiều vũ khí, đạn được, quân trang, quân dụng
của địch. Chiến thắng Hòn Dáu đã làm nức lòng cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Quân khu
Việt Bắc; vinh dự được Chính phủ và Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam
tặng thưởng Huân chương Chiến công hạng Nhì .
(2)
Ngày 04/11/1953, nhằm tiêu diệt các cơ quan đầu não của tỉnh Quảng Yên, huyện
Yên Hưng, thực dân Pháp huy động 2 tiểu đoàn chính quy, 9 đại đội biệt kích có trang bị
máy bay và pháo binh do tên Đuycat chỉ huy, mở trận càn quy mô lớn vào căn cứ kháng
chiến Yên Tử và Thượng Yên Công. Trước tình hình đó, một trung đội thuộc Đại đội 915
cùng một số cán bộ, nhân viên thuộc cơ quan Huyện ủy và lực lượng dân quân du kích
đã anh dũng chiến đấu làm vô hiệu hóa các cuộc tấn công của địch. Sau 5 ngày chiến đấu
(04/11 - 08/11/1953), lực lượng vũ trang huyện đã tiêu diệt hàng trăm tên địch, bắt sống
58 tên, trong đó có tên quan chỉ huy Đuycat, bảo vệ an toàn căn cứ kháng chiến của ta.

Năm 1954, các cuộc tấn công của lực lượng vũ trang huyện Yên Hưng vào các đồn
bốt, căn cứ của địch ngày càng quyết liệt. Ngày 13/3/1954, hai trung đội của Đại đội 915
cùng du kích 3 xã Tiền An, Minh Thành, Cộng Hòa và lực lượng dân công được trang bị

(1) Xem Ban Chấp hành Đảng bộ phường Minh Thành: Lịch sử Đảng bộ phường Minh Thành (1930 -
2020), sđd, tr.61.
(2) Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hoàng Tân: Lịch sử Đảng bộ xã Hoàng Tân (1930 - 2020), sđd, tr.95-96.