Page 608 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)
P. 608
608 Ñòa chí Quaûng Yeân
Ban đầu, nhà thờ của dòng họ đặt ở nhà trưởng tộc. Đến đời thứ 6 (khoảng năm 1630),
nhà thờ được xây dựng tách biệt bằng tranh, tre, đặt tại xóm Thượng. Đến khoảng đời
thứ 10 (năm 1734), con cháu trong dòng họ đã xây dựng lại nhà thờ khang trang bằng
gạch, lợp ngói.
Nhà thờ họ Ngô có mặt bằng kiến trúc kiểu chữ Nhị (二), gồm bái đường và hậu cung.
Tòa bái đường gồm 3 gian, 2 chái, có kết cấu vì kiểu chồng rường con nhị, các vì hậu
trước cửa ban thờ được gia công nghệ thuật. Tất cả các đấu kê đều soi 2 tầng, câu đầu,
rường xà đều soi vỏ măng, chạm mây lá lật. Hiên trước lắp bao soi, ngưỡng đơn, đóng
cánh cửa ô. Trên đỉnh xà chung của cả 3 gian đều đắp bức phong chạm rồng chầu mặt
nguyệt, giữa là hổ phù, hai bên là rồng cuốn. So với bái đường, hậu cung có lòng hẹp
hơn, là nơi tôn nghiêm, đặt các khám thờ, trướng thờ các liệt tổ liệt tông. Ở gian giữa
hậu cung, phía hàng cột ngoài có treo 1 bức đại tự thời Nguyễn, bên dưới của bức đại tự
là 1 cửa võng, được chạm trổ cầu kỳ theo lối chạm lộng, các hoa văn đặc tả là hình hoa
lá. Chính giữa của gian thờ chính ở hậu cung là khám thờ tổ, chạm nổi lưỡng long chầu
nhật, hình hổ phù ngậm chữ “Thọ”, hình hoa lá .
(1)
Nhà thờ họ Ngô (Thủy tổ: Ngô Bách Đoan) - Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia (Ảnh: Phạm Hà)
Trong nhà thờ hiện còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị, đường nét chạm trổ
tinh xảo cầu kỳ, bố cục chặt chẽ, cân đối như: bức cuốn thư, các bức đại tự, án hương...
Tất cả đều có niên đại thời Nguyễn.
Nhà thờ họ Ngô là nơi sinh hoạt và diễn ra các hoạt động tế lễ của dòng họ như: ngày
giỗ tổ; ngày Thanh minh tạ mộ tổ; ngày chạp tổ và ngày tế tổ (mùng 3 tháng Giêng).
Với những giá trị về văn hóa, lịch sử, ngày 27/12/2001, nhà thờ họ Ngô (Thủy tổ: Ngô
Bách Đoan) được Bộ Văn hóa - Thông tin ban hành Quyết định số 51/2001/QĐ-BVHTT
xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia.
(1) Sở Văn hóa - Thông tin Quảng Ninh: Lý lịch di tích từ đường họ Ngô, Quảng Ninh, 2001, tr.6.
