Page 974 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)
P. 974
974 Ñòa chí Quaûng Yeân
Từ thời Đinh đến đầu thời Lý, khu vực này thuộc trấn Triều Dương. Năm 1023, trấn
Triều Dương đổi thành châu Vĩnh An. Vùng đất Hoàng Tân thuộc châu Vĩnh An. Năm
1242, Nhà Trần đổi 24 lộ thời Lý thành 12 lộ, vùng đất Hoàng Tân thuộc Nam Sách
Giang lộ. Sau chiến thắng Bạch Đằng (năm 1288), Nam Sách Giang lộ được đổi thành
lộ An Bang. Năm 1397, lộ An Bang đổi thành lộ phủ Tân An, Hoàng Tân thuộc lộ phủ
Tân An. Năm 1466, Lê Thánh Tông chia cả nước thành 12 thừa tuyên và phủ Trung Đô.
Vùng đất Hoàng Tân lúc này thuộc huyện An Hưng, phủ Hải Đông, thừa tuyên An Bang.
Dưới Triều Mạc, vùng đất An Hưng tiếp tục được khai hoang, mở rộng diện tích đất,
lập nên các làng, xã mới như làng Quỳnh Biểu, xã Hoàng Hà... Hoàng Tân lúc này chính
là xã Hoàng Hà.
Thời Nguyễn, năm 1822, vua Minh Mạng đổi tên trấn Yên Quảng thành trấn Quảng
Yên. Năm 1831, các trấn được đổi thành tỉnh, trấn Quảng Yên được đổi thành tỉnh
Quảng Yên; xã Hoàng Hà cũng được đổi tên thành xã Hoàng Lỗ, gồm 2 thôn: Hoàng Lỗ
và Tuần Châu, thuộc tổng Hà Bắc, huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Yên .
(1)
Tháng 3/1947, tỉnh Quảng Yên và Đặc khu Hòn Gai hợp nhất thành liên tỉnh Quảng
Hồng. Ngày 22/11/1948, các xã Hoàng Lỗ, La Khê và Bùi Xá hợp thành xã Tiền An.
Tháng 12/1948, liên tỉnh Quảng Hồng tách thành tỉnh Quảng Yên và Đặc khu Hòn Gai.
Xã Tiền An thuộc huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Yên.
Năm 1955, Đặc khu Hòn Gai hợp nhất với tỉnh Quảng Yên thành khu Hồng Quảng.
Ngày 02/5/1956, xã Tiền An được chia làm 2 xã: xã Tiền An (gồm thôn La Khê) và xã
Hoàng Xá. Tại thời điểm này, xã Hoàng Xá gồm các thôn: Hoàng Lỗ, Tân Ngư và Bùi
Xá. Đến ngày 06/7/1957, Ủy ban hành chính khu Hồng Quảng sáp nhập thôn Bùi Xá của
xã Hoàng Xá vào xã Tiền An. Xã Hoàng Xá lúc này còn lại 2 thôn: Hoàng Lỗ và Tân Ngư.
Ngày 05/11/1957, Ủy ban hành chính khu Hồng Quảng ban hành Quyết định số 2435-TCCB,
đổi tên xã Hoàng Xá thành xã Hoàng Tân (do ghép 2 chữ đầu của 2 thôn Hoàng Lỗ và
Tân Ngư). Còn đảo Tuần Châu (thuộc xã Hoàng Xá) được tách ra khỏi huyện Yên Hưng
về trực thuộc khu Hòn Gai. Năm 1963, khu Hồng Quảng và tỉnh Hải Ninh hợp nhất
thành tỉnh Quảng Ninh. Xã Hoàng Tân thuộc huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh.
Ngày 25/11/2011, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 100/NQ-CP thành lập thị xã
Quảng Yên trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và nhân khẩu của huyện Yên Hưng,
tỉnh Quảng Ninh. Xã Hoàng Tân là một trong 19 đơn vị xã, phường của thị xã Quảng
Yên, tỉnh Quảng Ninh, gồm 5 thôn: thôn 1, thôn 2, thôn 3, thôn 4 và thôn 5.
3. Dân số và đặc điểm dân cư
Qua các đợt khai quật tại di chỉ Đầu Rằm, các nhà khảo cổ đã tìm thấy một khối
lượng lớn các hiện vật như: rìu, bôn, búa, đục, bàn mài, mũi khoan; các đồ trang sức
như vòng đá, khuyên tai, hạt chuỗi; các mảnh gốm, hiện vật bằng đất nung, đồng, xương
sừng... Điều đó chứng tỏ con người đã sớm có mặt, khai phá vùng đất Hoàng Tân từ
hàng nghìn năm trước. Cư dân khi đó sinh sống chủ yếu trong các hang động, mái đá
gần sông, suối. Hoạt động kinh tế chủ yếu của họ là săn bắt, hái lượm, khai thác nhuyễn
(1) Lê Đồng Sơn (Chủ biên): Văn hóa Yên Hưng - Lịch sử hình thành và phát triển, sđd, tr.53.
