Page 121 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 121
kesusastraan Bali purwa puniki wénten sané kabaos kesusastraan tembang
minakadi geguritan. Geguritan ngranjing sekar alit santukan geguritan puniki
wantah kesusastraan Bali purwa sané katembangang antuk makudang-kudang
pupuh. Indik pupuh sané ketah kanggén ring sajeroning geguritan wénten ada
luiré, pupuh ginada, ginanti, sinom, mijil, pangkur, miwah dangdang gula,
pucung, semarandhana, maskumambang miwah durma.
Geguritan ring kamus Bali-Indonésia mawit saking kruna „gurit‟ sané
mateges kakawian utawi sasuratan (Depdikdas Prop. Bali, 1991 :254), ring
Kamus Umum Indonesia katlarang “geguritan” mawit sakingkruna “gurit” sané
mateges sajak utawi syair (Poerwadarminta, 1986 :161). Yéning ring Kamus
Kawi Indonesia, geguritan mawit saking kruna “gurit” sané mateges sasuratan.
(Tim Penyusun, 1996:118).
Cecirén wantah silih tunggil kasusastraan Bali sané kantos mangkin
kantun kasenengin olih krama Baliné. Géguritan puniki ngranjing ring
kesusatraan sané marupa puisi Bali purwa saking geguritan puniki wantah pupuh
sané kaiket antuk padalingsa. Padalingsané puniki ngiket geguritan pinaka
tembang sané madué karakteristik ring soang-soang pupuhnyané. Katahan sang
sané nyurat geguritan puniki masasuratan sambilang nembangan (Agastia, 1980:
17).
Padalingsa tegesipun kecap wanda miwah wangun suara ring panguntat
sajeroning acarik lan akeh carik ring sajeroning apada. Uger-uger kecap wanda
sajeroning acarik kawastanin guru wilang. Uger-uger wangun suara ring
panguntat sajeroning acarik kawastanin guru dingdong, punika patut pisan
katelebin olih sang sané pacang mlajah nembang sekar alit. Guru wilangan
inggih punika uger-uger kecap wanda sajeroning acarik. Guru dingdong inggih
punika uger-uger wangun suara panguntat sajeroning acarik. Yéning uger-uger
katah carik sajeroning apada kawastanin guru gatra. Napi mawinan, yéning
iwang pangambilé ring sajeroning uger-uger guru wilangan, pacang ngawinang
tembangé kabaos ngelung. Yening iwang pangambilé ring sajeroning guru
digdong kawastanin tembangé nganmiwahg.
Sekar alit kabaos sekar macapat menawi kadasin antuk panarka carané
nembang utawi ngwacén, inggih punika mangda pangambilan ipun patpat-patpat
109