Page 121 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 121

kesusastraan  Bali  purwa  puniki  wénten  sané  kabaos  kesusastraan  tembang

                        minakadi  geguritan.  Geguritan  ngranjing  sekar  alit  santukan  geguritan  puniki
                        wantah  kesusastraan  Bali  purwa  sané katembangang  antuk makudang-kudang
                        pupuh.  Indik  pupuh  sané  ketah kanggén  ring  sajeroning geguritan  wénten  ada

                        luiré,  pupuh  ginada,  ginanti,  sinom,  mijil,  pangkur,  miwah  dangdang  gula,
                        pucung, semarandhana, maskumambang miwah durma.


                               Geguritan  ring  kamus  Bali-Indonésia  mawit  saking  kruna  „gurit‟  sané
                        mateges  kakawian  utawi  sasuratan  (Depdikdas  Prop.  Bali,  1991  :254),  ring
                        Kamus  Umum  Indonesia  katlarang  “geguritan”  mawit  sakingkruna  “gurit”  sané

                        mateges  sajak  utawi  syair  (Poerwadarminta,  1986  :161).  Yéning  ring  Kamus
                        Kawi  Indonesia, geguritan mawit  saking kruna  “gurit”  sané mateges sasuratan.

                        (Tim Penyusun, 1996:118).

                               Cecirén  wantah  silih  tunggil  kasusastraan  Bali  sané  kantos  mangkin

                        kantun  kasenengin  olih  krama  Baliné.  Géguritan  puniki  ngranjing  ring
                        kesusatraan sané marupa puisi Bali purwa saking geguritan puniki wantah pupuh
                        sané  kaiket  antuk  padalingsa.  Padalingsané  puniki  ngiket  geguritan  pinaka

                        tembang sané madué karakteristik ring soang-soang pupuhnyané. Katahan sang
                        sané nyurat geguritan puniki masasuratan sambilang nembangan (Agastia, 1980:
                        17).


                               Padalingsa tegesipun kecap wanda miwah wangun suara ring panguntat
                        sajeroning acarik lan akeh carik ring sajeroning apada.  Uger-uger kecap wanda

                        sajeroning  acarik  kawastanin  guru  wilang.  Uger-uger  wangun  suara  ring
                        panguntat  sajeroning  acarik  kawastanin  guru  dingdong,  punika  patut  pisan
                        katelebin  olih  sang  sané  pacang  mlajah  nembang  sekar  alit.  Guru  wilangan

                        inggih  punika  uger-uger  kecap  wanda  sajeroning  acarik.  Guru  dingdong  inggih
                        punika uger-uger wangun suara panguntat sajeroning acarik. Yéning uger-uger

                        katah  carik  sajeroning  apada  kawastanin  guru  gatra.  Napi  mawinan,  yéning
                        iwang pangambilé ring sajeroning uger-uger guru wilangan, pacang ngawinang
                        tembangé  kabaos  ngelung.  Yening  iwang  pangambilé  ring  sajeroning  guru

                        digdong kawastanin tembangé nganmiwahg.
                           Sekar  alit  kabaos  sekar  macapat  menawi  kadasin  antuk  panarka  carané

                        nembang utawi ngwacén, inggih punika mangda pangambilan ipun patpat-patpat




                                                                                                                                109
   116   117   118   119   120   121   122   123   124   125   126