Page 128 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 128
2. Paribasa Bali
Paribasa Bali inggih punika rerasmén basa pinaka panglengut bebaosan
utawi gegonjakan sané kanggén piranti ngwedar daging pikayunan, nganggén
imba-imba. Ri kala maosang kahanan jadma, kaimbayang antuk kahanan barang
utawi buron. Puniki pacang prasIda ngwetuang pakayunan seneng, jengah,
duka, utawi éling.
Kawéntenan paribasa Baliné ngranjing ring susastra tutur „lisan‟, rauh
mangkin kantun maurip. Ketut Ginarsa (1985) maosang nganggén murda
Paribasa Bali sané kamedalang antuk Balai Penelitian Bahasa Singaraja. Wayan
Simpen, A.B (1982) maosang nganggén murda Bhasita Paribasa, kamedalang
antuk PT Mabakti Denpasar, Nengah Tinggen (1988) nganggén murda Anéka
Rupa Paribasa Bali, kamedalang antuk Percétakan Rhika Dewata Singaraja.
2. Paribasa Bali
Majalaran kawéntenan buku-buku sané kabaos iwawu, rauh mangkin
kawéntenan paribasa Baliné kaepah dados nembelas, inggih punika: (1)
sesonggan, (2) senggakan, (3) sloka, (4) sawangan, (5) pepinmiwah, (6)
sesimbing, (7) sesemon, (8) cimpemiwah, (9) raos ngempelin, (10) wangsalan,
(11) parikan, (12) bladbamiwah, (13) cangkriman, (14) cangkitan, (15) tingkesan,
miwah (16) sesapan.
2.1 Sesonggan
Sesonggan inggih punika palambang kahanan utawi polah jadma sané
kaimbangang ring kahanan miwah polah barang utawi buron. (Keadaan manusia
dibandingkan dengan keadaan barang atau manusia). Upami:
Sikep layah desek pitik
Suksemannyané : buka anaké kacunduk ngajak dadoyané
2.2 Senggakan
Sesanggakan puniki bebaosan sané kanggén palambang utawi
sesimbing ring kahanan polah jadma sané kaimbangang ring kahanan
polah barang utawi buron. Binanipun ring sesonggan, yéning senggakan
nganggén piranti kruna kadi, buka, utawi luir.Upami:
116