Page 144 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 144
Pikobet lengkara sané sering wantah lengkara sané untengnyané nénten teges
utawi nénten madué unteng.
Maosang indik tata tulis, wiakti miwahgan-miwahgan méweh. Yéning baosang
miwahgan, tata tulis wantah indik nyurat. Sampun wénten uger-ugernyané.
Nanging sapunika, akéh sané nénten urati ring uger-uger ri kala nyurat. Yéning
urati ring uger-uger, pastika i raga pacang mawali ngayun-ngayunin malih ri kala
nyurat. Ring sapunapiné uger-ugeré nénten ja pastika. Punika taler sering
ngawinang i raga iwang ri kala nyurat. Ring indik tata tulis i raga prasIda
maosang iwang lan patut riantukan ring tata tulis wénten uger-uger sané
ngiwangang miwah matutang.
Pikobet anyar ring basa Bali ngeninin tata tulis puniki makéh pisan. Akéhnyané
kruna saking basa asing sané kaselang lan kaanggé ring basa Bali ngawinang
pikobet puniki akéh taler. Sakadi photocopy (basa Inggris), kaselang lan kaanut-
adungang (kasesuaiang) ring basa Indonésia dados fotokopi, /ph/ dados /f/, /c/
dados /k/, lan /y/dados /i/. Raris yéning kasurat ring basa Bali nganggé aksara
Latin dados napi?
Sajeroning nyurat basa Bali nganggé aksara Latin, basa Bali nénten madué /f/
utawi aksara /f/ nénten kaanggé. Punika mawinan sané patut
wantah potokopi. Yéning nyurat sakadi punika (nyurat potokopi), minab i raga
pacang marasa kimud. Takut kandikayang nénten uning ring /f/ utawi nénten
prasIda ngucapang [éf].
Ngeninin indik wangun kruna, akéh kruna basa Bali sané taler saking kruna asing
sané méweh antuk ngabungang sareng pangater basa Bali. Kruna basa
Inggris cancel sering kaanggé ring basa lisan. Ungkuran taler kaanggé ring basa
tulis. Sapatutnyané yéning surat ring basa Bali dados kénsel, nénten malih
kasurat cancel (macetak miring, nyinahang kruna asing). Sapunapi yéning kruna
punika kawewehin antuk ke-ang?
Wénten sané nyurat ka-cancel-ang. Sané patut wantah kakénselang. Surat
kémanten sakadi cara pangucapannyané.
Maosang indik lengkara, ungkuran piniki sajeroning sesuratan akéh lengkara
basa Baliné sané nénten jangkep. Puniki minab riantukan i raga biasa nganggé
132