Page 143 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 143
Pikobet Anyar ring Basa Bali
kaambil saking https://imadesudiana.wordpress.com/
Saluiring basa, basa Bali taler, yadiastun madué uger-uger sajeroning mabasa
(lisan wiadin tulisan) pastika medué pikobet. Uger-uger basa, sakadi uger-uger
basa Bali punika, maosang indik bantang-bantang kémanten. Indik sané alit-
alitnyané nénten kabaosang. Punika mawinan lianan ring uger-uger sané umum,
patut kakaryanin malih uger-uger sané niri. Wénten uger-uger umum, wenten
uger-uger niri.
Para wikané maosang basa punika setata nglimbak nganutin panglimbak jagat,
nganutin taler pamineh lan budaya sang sané nganggé (panutur) basa punika.
Indiké punika kabaos ngawinang pikobet sajeroning basa punika. Pikobet
sajeroning mabasa boya ja ngawinang kaon basa punika, pikobet punika wantah
prasIda ngawinang basa punika sugih lan sayan nyugihang.
Indik nganggé kruna lan lengkara sajeroning mabasa Bali taler sering ngawinang
pikobet. Yéning seleh-selehin sacara sadarana, makumiwahg pikobet punika
prasIda kaklompokang dados: (1) pikobet ejaan (tata tulis); (2) pikobet wentuk
kruna; lan (3) pikobet lengkara. Makatiga pikobet sané unggahang titiang puniki
mapaiketan ring basa tulis.
Ring basa tulis, tata tulis mabuat pisan. Sané mabuat kauratiang inggih punika
ngeninin panulisan aksara (Latin), panulisan wentuk kruna, panulisan kruna sané
kaselang saking basa tiosan, panulisan singkatan lan akronim, miwah tanda
(cecirén) wewacén.
Pikobet wentuk kruna maiketan ring ngwentuk kruna sané anyar. Kruna-kruna
anyar sampun akéh kaanggé ri kala nyurat. Kruna-kruna anyar sané kaanggé
ungkuran puniki akéh sané durung kaunggahang ring kamus. Kruna-kruna
punika akéhan kasurat nganutin sang sané nyurat.
131