Page 262 - 206206ebbd60d49765e8b3fbf5adc1e6_1_tmp

định: “Năm nay, giặc đến dễ đánh!”.
(Ngô Sĩ Liên, “Đại Việt Sử Ký Toàn Thư”, nxb Khoa Học
Xã Hội, HN bản dịch, 1967, tập II, tr. 59)
Quân Nguyên chia thành ba cánh để tiến vào xâm lăng
Đại Việt: Cánh từ Quảng Tây cánh từ Vân Nam sang bằng bộ
binh và kỵ binh, cánh khác bằng thủy binh từ phía biển theo
sông Bạch Đằng tiến vào. Hưng Đạo Vương theo chiến thuật
vừa đánh để kiềm chế, tiêu hao sinh lực địch, vừa tổ chức lui
quân để bảo toàn lực lượng.
Tháng 2-1288, quân Nguyên vượt sông Hồng tiến công
thành Thăng Long, triều đình phải tạm thời rút khỏi kinh
thành, về vùng hạ lưu sông Hồng. Tháng 3-1288, lấy kinh
nghiệm thất bại của lần trước, Thoát Hoan, đã ra lệnh đốt phá
thành Thăng Long rồi rút về đóng quân ở Vạn Kiếp nhưng
quân xâm lăng ở đây đã gặp phải sức chống cự mạnh của các
lực lượng dân quân du kích, quân số hao hụt dần, lương thực
ngày càng cạn kiệt vì chính sách “vườn không nhà trống”; lại
nữa, thuyền lương tiếp tế cho quân Nguyên do Trương Văn
Hổ chỉ huy đã bị Trần Khánh Dư đánh đắm ở cửa biển Lục
Thủy Dương. Trước tình thế vô cùng nguy khốn này, Thoát
Hoan phải đi đến quyết định rút quân theo hai hướng: Ô Mã
Nhi chỉ huy đội thủy binh được lệnh rút lui trước theo sông
Bạch Đằng, còn Thoát Hoan đi đường bộ theo hướng Lạng
Sơn mà rút về nước nhưng đội thủy quân của Ô Mã Nhi đã
bị Hưng Đạo Vương đập tan bằng cách cho đóng cọc gỗ đẽo
nhọn xuống lòng sông theo chiến thuật của Ngô Quyền từ
thuở phá tan quân nhà Hán cuối năm 938 (thế kỷ thứ 10) cũng
trên dòng sông Bạch Đằng này. Các tướng giặc như Ô Mã Nhi,
Phàn Tiếp, Tích Lệ Cơ… đều bị bắt sống. Quân của Hưng Đạo
Vương Trần Quốc Tuấn thu được hơn 400 chiến thuyến. Vô
số quân giặc chết đuối đầy sông và toàn bộ thủy binh của
quân xâm lược đều bị tiêu diệt. Riêng Thoát Hoan theo đường
Lạng Sơn để lui quân nhưng đã bị phục binh truy kích và
cũng bị tổn thất nặng nề. Thoát Hoan trên đường chạy bộ về ải
Nổi Bàng bỗng gặp quân Phạm Ngũ Lão chờ sẵn để tấn công.
Tướng Trình Bằng Phi phải cố gắng bảo vệ Thoát Hoan, mở
đường máu chạy ra Đan Kỷ, rồi qua Lộc Châu và theo đường
tắt để về Tàu. Thế là chấm dứt mộng xâm lăng nước Đại Việt

Lê Đình Cai - Ký sự Khúc Quanh Định Mệnh - 261