Page 195 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ
P. 195
Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ ЎЗБЕКИСТОН ҲУДУДЛАРИНИНГ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБА- 4 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ ДОРЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
инфраструктуранинг ривожланганлиги, ташқи савдонинг ривожланиши • халқаро молия ва иқтисодий ташкилотлар олдида мамлакатнинг
учун яратилган шарт-шароитлар, давлатнинг иқтисодиётни тартибга со- қарздорлиги ва мажбурияти.
лишдаги иштироки. Бир нарсани очиқ тан олиш лозимки, инвестицион жозибадорлик
Ушбу омилларни ҳисобга олиб, ҳар йили мунтазам равишда ATKearney бўйича мамлакатларнинг рейтингларини эълон қилишда Ўзбекистон-
1
компаниясининг расмий сайтида инвесторлар учун мақбул ва жозиба- нинг ўрни умумий давлатлар рўйхатидан жой олмасдан келмоқда.
дорлиги юқори бўлган мамлакатларнинг рўйхати эълон қилиб борилади. Худди шунингдек, инвесторлар молиявий сармояларни бирор-бир
Худди шундай рейтинглар, яъни инвестицион рисклар ва мамлакатлар- мамлакатнинг иқтисодиётига киритишидан олдин мамлакат фонд бозори-
нинг ишончлилиги бўйича кўрсаткичлар Euromoney журнали томонидан нинг фаоллигини намоён этадиган индексларга ҳам эътибор қаратишади.
2
йилида икки маротаба (март ва сентябрь ойларида) эълон қилиб борила- Буларга: DowJones ва NASDAQ (аҚш), EuroCtoxx 50, FTSE (Лон-
ди. Монографиянинг олдинги бобларида қайд этганимиздек, рейтингни дон), XETRA DAX (Германия), CAC-40 (Франция), SMI (швейцария),
аниқлашда журнал мутахассис-экспертлари қуйидаги кўрсаткичларга эъ- AEX (Голландия), MIBTel (италия), IBEX (испания), Nikkei (япония),
тибор қаратишади: HANGSENQ (Гонконг), ММвБ-РТС (Россия) ва б. Ушбу индекслар бўйи-
• иқтисодиётнинг самарадорлиги; ча ҳам Ўзбекистон қуйи поғонадан жой эгаллаб келаётгани ҳам ачинар-
• сиёсий рискларнинг даражаси; ли жиҳатлардан ҳисобланади. нимага деганда, Ўзбекистон фонд бозори
• давлатнинг ташқи қарзи ва унинг ҳолати; бугунги кунда унчалик ҳам ривожланмаган ва бу борадаги ислоҳотлар
• қарз маблағларидан фойдаланиш/фойдалана олмаслик; секинлик билан кечмоқда.
• кредит бериш имконияти; Бир томондан олганда, ҳозирда ҳукуматимиз томонидан асосий усту-
• банк кредитларини олиш имконияти; ворлик ТТХиларга қаратилмоқда. аслида реал секторнинг ривожлани-
• қисқа муддатли молиялаштириш манбаига эга бўлиш; шини таъминлаш, товар ва хизматлар ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш
молия бозорининг ривожланишига ҳосилавий таъсир кўрсатади. шу-
• узоқ муддатли ссуда капиталига эга бўлиш имконияти; нинг учун ҳам иқтисодиёт ҳажмини кенгайтириш орқали молия бозори-
• форс-мажор ҳолатларнинг юзага чиқиш эҳтимоллиги. 3 нинг фаоллигини ошириш бўйича ислоҳотлар босқичма-босқич амалга
келтирилаётган омилларга қўшимча қилиб ушбу омилларни ҳам ино- оширилмоқда.
батга олиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади: Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2015 йил 24 апрелда-
• сиёсий барқарорлик; ги ПФ-4720-сон «акциядорлик жамиятларида замонавий корпоратив
• ҳуқуқий-қонуний база, унинг тез-тез ўзгариб туриши; бошқарув услубларини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги Фар-
• ички бозорнинг ҳолати ва мамлакатнинг молиявий тизими; монида ушбу йўналишда ҳам катта ўзгаришлар бўлишини таъминлашга
• солиқ юки ҳажми; қаратилган бир нечта вазифалар белгилаб берилди:
• аҳолининг тўлов қобилияти; ► халқаро тажрибани чуқур таҳлил қилиш ва шу асосда замонавий
• ишчи кучининг малакаси; корпоратив бошқарув услубларини жорий этиш, ишлаб чиқариш,
• ресурслар нархи (хом ашё, меҳнат ва молиявий); инвестиция, моддий-техник, молиявий ва меҳнат ресурсларидан
• ахборот таъминоти; фойдаланиш самарадорлигини ошириш;
► чет эл капитали иштирокида акциядорлик жамиятларини ташкил
1 И з о ҳ: A.T. Kearney компанияси 1926 йилда аҚшнинг Чикаго шаҳрида ташкил топган.
компания 85 йиллик тарихи давомида бошқарувчи кадрлар учун энг яхши консалтинг хизмат- этиш, акциядорлик жамиятларига хорижий инвестицияларни кенг
ларини кўрсатиб келади. Расмий сайти: https://www.atkearney.com жалб қилиш учун қулай шароитлар яратиш;
2 И з о ҳ: Euromoney журнали 1969 йилда ташкил топган бўлиб, бир йилда 12 та сони нашр ► эски бўлинмалар ва лавозимларни тугатиш, замонавий халқаро
этилади. 1991 йилдан бўён банк, молия ва инвестициялар соҳасида “Awards for Excellence” стандартлар ва бозор иқтисодиёти талабларига мос янги бўлинма
совринини тақдим этиб келади. Ҳар йили турли мамлакатларда 40 дан зиёд конференцияларни
ташкил этади. Расмий сайти: http://www.euromoney.com. ва лавозимларни жорий этишни инобатга олган ҳолда, акциядорлик
3 URL: http://www.raexpert.ru/researches/regions/investclimate. жамиятларини бошқариш тузилмасини тубдан қайта ташкил этиш;
1 1
