Page 204 - คุณค่า คุณภาพ คุณธรรม ถอดบทเรียนงานประชุมวิชาการ

B1-204
19th HA National Forum
เรวดี ศิรินคร
จากประสบการณ์การเยี่ยมสารวจท่ีผ่านมาพบปัญหาหลายด้าน โดยเฉพาะในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา เห็นได้ชัดว่าปัญหาที่เกิดขึ้นเริ่มส่งผล กระทบกบั ผปู้ ว่ ยดา้ นความปลอดภยั ผปู้ ว่ ยมอี าการทรดุ ลงเกดิ ภาวะทพุ พลภาพและถงึ ขนั้ เสยี ชวี ติ เพม่ิ มากขน้ึ ปญั หาทแี่ ทจ้ รงิ คอื อะไร? การขาดแคลน บุคลากร ภาระงาน หรือการบริหารอัตรากาลัง สถานการณ์ด้านปัญหาบุคลากรพบในโรงพยาบาลทุกระดับ ในระดับโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาล ทั่วไปพบว่ามีผู้ป่วยกลับมานอนโรงพยาบาลมากขึ้น อัตรากาลังของบุคลากรไม่เพียงพอ เกิดปัญหาภาระงานมาก ส่วนในโรงพยาบาลชุมชนพบว่ามี ผปู้ ว่ ยนอนโรงพยาบาลนาน และมจี า นวนมากเชน่ กนั ซงึ่ มที งั้ ทจี่ า เปน็ และไมจ่ า เปน็ ตอ้ งนอนโรงพยาบาล อตั ราการสง่ รกั ษาตอ่ ทมี่ ากและใชเ้ วลานาน ที่อาจทาให้ผู้ป่วยมีอาการทรุดลงระหว่างส่งต่อได้ จากปัญหา Work load มาก ส่งผลทาให้พยาบาลปฏิบัติงานคล้ายหุ่นยนต์ ความมีชีวิตชีวาลดลง บางครงั้ คลา้ ยคนไมม่ จี ติ ใจ เกนิ ผลกระทบตอ่ คนทา งาน คณุ ภาพของคนทา งานลดลง เกดิ ความ เหนอ่ื ยลา้ อตั ราการลาออกโอนยา้ ยสงู เพราะเราอาจ ยดึ ตดิ กบั ตวั เลข Productivity ขาดการนา มาวเิ คราะหจ์ ดั การในเชงิ ระบบ ไมล่ งสปู่ ญั หาทแ่ี ทจ้ รงิ ทา ใหไ้ มต่ อบทศิ ทางขององคก์ ร ซงึ่ การแกไ้ ขปญั หาใน ระดบั โรงพยาบาลหรอื การใหพ้ ยาบาลรบั ผดิ ชอบแกไ้ ขปญั หากนั เองอาจทา ไดย้ าก เนอื่ งดว้ ยปญั หามหี ลายดา้ นทอี่ าจมาจากภาระงานทมี่ ากจรงิ หรอื อาจเป็นเพราะนโยบายหลากหลายท่ีมาจากระดับสูง เช่น การเก็บข้อมูลตัวช้ีวัดต่างๆ เป็นจานวนมากแต่ไม่ได้นามาใช้ในหน้างานจริงๆ ความซ้าซ้อน ของงานเอกสารต่างๆ ที่ไม่ตอบโจทย์ รวมถึงสภาพแวดล้อมท่ีทางาน เป็นต้น จากปัญหาดังกล่าวเราจะทาอย่างไรที่จะจัดบริการที่เพิ่มคุณค่าให้กับ ผู้ป่วย ทาให้บุคลากรมีคุณภาพชีวิตท่ีดีในเวลาเดียวกัน และทาให้โรงพยาบาลเป็นสถานท่ีๆ น่าอยู่ภายใต้ข้อจากัดท่ีมีในปัจจุบัน
ดร.กฤษดา แสวงดี
จากหนา้ ทรี่ บั ผดิ ชอบดา้ นการวางแผนกา ลงั พลในระดบั กระทรวง พบวา่ กา ลงั พลของพยาบาลมปี ญั หาในทกุ ระดบั ปจั จบุ นั เรามผี ขู้ นึ้ ทะเบยี น ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพพยาบาลอายุน้อยกว่า 60 ปี จานวนกว่า 190,000 คน เพิ่มขึ้น 50 เท่าจาก 10 ปีท่ีผ่านมาจากการเร่งการผลิตพยาบาล แต่ทาไมเรายังขาดแคลนพยาบาล จานวนพยาบาลท้ังหมดกว่า120,000 คนที่มีอยู่ในกระทรวงสาธารณสุขซึ่งเป็นจานวนที่ไม่ขาดในเชิงตัวเลข ภาพรวม แตท่ า ไมเรายงั คงมภี าระงานมาก อกี มมุ หนงึ่ ของเสยี งสะทอ้ นทไี่ ดร้ บั จากมมุ มองของผบู้ รหิ ารคอื พยาบาลเอาเวลาไปทา งานในสว่ นทไี่ มค่ วร ทา หรอื ไม?่ ในมมุ มองของระดบั ลา่ งพบวา่ ระบบการจา้ งงานของเรามขี อ้ จา กดั ในเรอื่ งตา แหนง่ งาน สภาพความเปน็ จรงิ ของการขาดแคลนพบวา่ มกี าร ขาดแคลนทแี่ ทจ้ รงิ เปน็ บางทแี่ ละมบี างทท่ี ไี่ มไ่ ดข้ าดแคลน กระทรวงมนี โยบายดา้ นอตั รากา ลงั คอื สามารถใหย้ า้ ยไดถ้ า้ มอี ตั รากา ลงั เกนิ และในสว่ นท่ี ขาดสามารถเตมิ ไดท้ ง้ั คนและตา แหนง่ ปญั หาทตี่ ามมาคอื สว่ นทขี่ าดมแี ตพ่ ยาบาลทมี่ อี ายมุ าก ทา ใหไ้ มส่ ามารถเตมิ อตั รากา ลงั ใหมไ่ ด้ สง่ ผลทา ใหเ้ กดิ ปัญหาเร่ืองระดับชั้นและทักษะทางการพยาบาลตามมา
การขาดแคลนอัตรากาลังย่อมส่งผลถึงคุณภาพการบริการโดยเฉพาะอัตรากาลังด้านพยาบาล จากงานวิจัยพบว่า การขาดแคลนพยาบาล ส่งผลต่อการติดเช้ือเพิ่มข้ึน เกิดภาวะแทรกซ้อมเพิ่มข้ึน อัตราตายเพ่ิมขึ้น ผู้ป่วยอาการทรุดลงเพ่ิมข้ึน เพราะการขาดแคลนพยาบาลทาให้การ เฝ้าระวังผู้ป่วยลดลง การตัดสินใจและการแก้ปัญหาไม่ทันเวลา ในทางเดียวกันเมื่อแก้ปัญหาด้วยการเพ่ิมการทางานนอกเวลา ก็ทาให้เกิดความเหน่ือยล้า การตอบสนองต่อการช่วยเหลือผู้ป่วยและการตัดสินใจลดลง ในส่วนของระดับบนต้องมีการแก้ไขเชิงระบบ ลดความแออัดในโรงพยาบาลโดยการ ขยายงานผปู้ ว่ ยนอกออกไปสชู่ มุ ชน เพอ่ื ใหผ้ ปู้ ว่ ยนอนโรงพยาบาลนอ้ ยทส่ี ดุ โรงพยาบาลระดบั ตตยิ ภมู ติ อ้ งไมม่ ผี ปู้ ว่ ย Walk in การบรกิ ารตรวจรกั ษา ต้องเป็นในระดับความเจ็บป่วยท่ีต้องการความเชี่ยวชาญ
เนื่องจากพยาบาลเป็นวิชาชีพที่มีความยืดหยุ่นสูงที่สุด จนแทบเรียกได้ว่าไม่มีขอบเขตของวิชาชีพซ่ึงเหมาะกับโลกยุคใหม่ในปัจจุบัน แต่กลับพบว่าความยืดหยุ่นสูงของพยาบาลนามาซึ่งปัญหาตามมาคือ งานใดที่คนขาดพยาบาลสามารถทาแทนได้แม้ไม่ใช่งานท่ีเกี่ยวข้องกับพยาบาล โดยตรง แต่เม่ือพยาบาลขาดแคลนกลับไม่มีใครสามารถทางานแทนพยาบาลได้ เราจะยืดหยุ่นอย่างไรที่จะทาให้เกิด Value base?
204 สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน)