Page 241 - คุณค่า คุณภาพ คุณธรรม ถอดบทเรียนงานประชุมวิชาการ

A3-205
19th HA National Forum
การเปลี่ยนยาในบัญชียาหลักแห่งชาติของไทยบางครั้งไม่ได้ขึ้นกับความปลอดภัยของผู้ป่วย ปัญหาที่เกิดจากความแตกต่างของยาที่ใช้ ในแต่ละสถานพยาบาล เช่น กรณีการใช้ยา Dilantin ในบางจังหวัดใช้ระบบการจัดซื้อยาแบบจังหวัดจัดซื้อ มีผู้ป่วยได้รับยา Dilantin จากสถาบัน ประสาทวิทยาและไปรับยาต่อเนื่องที่จังหวัดแห่งนั้น ได้มีการเปลี่ยนยา Dilantin เป็นยาสามัญ ทาให้ผู้ป่วยเกิดการชักจนต้องกลับไปนอนพักรักษา ที่สถาบันประสาทวิทยาอีกคร้ัง แนวทางการแก้ไข ทาได้โดย ระบุยี่ห้อยาที่ผู้ป่วยใช้ การให้ข้อมูลสาคัญกับผู้ป่วย และการปรับเวลารับประทานยา การเจาะ Dilantin Level ช่วยในการวินิจฉัยเพื่อปรับขนาดยา แต่ในปัจจุบันโรงพยาบาลในประเทศไทยยังไม่สามารถตรวจ Dilantin Level ได้ทุก แห่ง การส่งตรวจนอกโรงพยาบาล แพทย์อาจได้รับผลการตรวจไม่ทันในการรักษาผู้ป่วย แนวทางแก้ไขกรณีน้ี คือ การส่งต่อผู้ป่วยไปรับการรักษาต่อ ในต่างจังหวัดด้วยการปรับเปลี่ยนวิธีสั่งใช้ยาจาก Dilantin 3 เม็ด วันละครั้ง เป็นสั่งใช้ยา 1 เม็ด วันละ 3 ครั้งแทน จะช่วยให้ผู้ป่วยมีความปลอดภัย ในการใช้ยามากขึ้น
บทส่งท้าย
ประเด็นที่ต้องระมัดระวังในการใช้ยาสามัญ(generic drugs) เนื่องจากมาตรฐานยาในประเทศไทยกับในต่างประเทศมีความแตกต่างกัน สง่ิ ทค่ี วรคา นงึ คอื การสรา้ งความสมดลุ ระหวา่ งประสทิ ธภิ าพทดี่ กี บั ราคาทเ่ี หมาะสม ในตา่ งประเทศยาสามญั จะถกู ระบวุ า่ หมายถงึ ยาทมี่ รี าคาถกู กวา่ ยาตน้ แบบ (original drugs) รอ้ ยละ 80-85 และมรี ะบบการตดิ ตามการใชย้ า มฐี านขอ้ มลู รา้ นยาตา่ งๆ ทเี่ ชอื่ มโยงกนั ไดท้ งั้ ประเทศ ซงึ่ ในประเทศไทย ยังทาไม่ได้ สิ่งที่ต้องช่วยกันสร้าง คือ ระบบการสารวจและติดตามการใช้ยา (surveillance and monitoring systems) ถ้าพบอุบัติการณ์ใช้ยายี่ห้อ ใดแล้วเกิดปัญหาขึ้นขอให้ช่วยกันส่งกลับข้อมูล (feedback) ไปยังห้องยาและรายงานในระดับประเทศ ข้อมูลย้อนกลับในปัจจุบันส่วนใหญ่ได้จาก การวิจัยของแพทย์ อีกประเด็นที่สาคัญ คือ ใช้ยาสามัญแล้วทาให้ค่าใช้จ่ายทางสาธารณสุขของโรงพยาบาลลดลงได้จริงหรือไม่ ในต่างประเทศมีการ วิจัยพบว่า Service Costs ต่างๆ เพิ่มข้ึนจากการใช้ยาสามัญ สาหรับในประเทศไทยยังไม่มีข้อมูลเหล่าน้ี นอกจากนี้ยังต้องคานึงถึงคือความม่ันคง ด้านยาในการใช้ยาสามัญได้อย่างต่อเน่ือง
ข้อค้นพบใหม่ทีไ่ด้จากเรือ่ง
1. ยาสามัญ (generic drugs) คือยาที่มีสูตรตัวยาสาคัญ (active ingredients) และรูปแบบยา (dosage) เหมือนกับยาต้นแบบ (original drugs) โดยเปรียบเทียบความเทียบเท่าของประสิทธิภาพของยา (drug product performance) จากเม่ือยาเข้าสู่ร่างกาย แล้วแสดงค่าการละลาย (dissolution profile) และชีวสมมูลของยา (bioequivalence) เท่าเทียมกัน ดูได้จากเม่ือเทียบระดับยาในเลือดสูงสุดจากจุดที่ผู้ป่วยไม่มียาเลย มีอัตราการดูดซึมยา (C max) และปริมาณยาที่เข้าสู่ร่างกายมนุษย์ในระยะเวลาที่เท่ากัน (AUC) โดยทั้ง 2 Parameter นี้ต้องมีความต่างจาก ยาต้นแบบ(original) ไม่เกินร้อยละ 20
2. จากปัญหาความแตกต่างกันของการใช้ยาในแต่ละสถานพยาบาลในประเทศไทย ส่งผลต่อการรักษาผู้ป่วย โดยเฉพาะการใช้ยากันชัก ในผู้ป่วยโรคลมชักการระบุยี่ห้อยาท่ีผู้ป่วยใช้ การให้ข้อมูลสาคัญกับผู้ป่วย และการปรับเวลารับประทานยาให้เหมาะสม จะช่วยให้ผู้ป่วย มีความปลอดภัยในการใช้ยามากขึ้น
3. ส่ิงที่ต้องระมัดระวังในการสั่งใช้ยา คือ กรณียาสามัญ (generic drugs) ที่มีคุณสมบัติเป็น Immediate Release ในขณะท่ียาต้นแบบ (original drugs) มคี ณุ สมบตั เิ ปน็ Extended Release สง่ ผลใหเ้ มอื่ มกี ารเปลย่ี นยาจากยาตน้ แบบเปน็ ยาสามญั หรอื เปลย่ี นยห่ี อ้ ยามคี วามสา คญั มาก เพราะอาจทาให้ผู้ป่วยได้ปริมาณยาลดลง ควบคุมอาการชักไม่ได้
ปจัจัยแห่งความสาเร็จ
1. การกาหนดมาตรฐานการใช้ยาในโรงพยาบาล
2. การสร้างความสมดุลระหว่างประสิทธิภาพของยาและความปลอดภัยในการใช้ยากับราคายาท่ีเหมาะสม ในการพิจารณายาเข้าบัญชียา
โรงพยาบาล
3. การคานึงถึงความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการรักษาต่อผู้ป่วย ก่อนตัดสินใจปรับเปลี่ยนยา
4. การระบุยี่ห้อยา การให้ข้อมูลสา คัญกับผู้ป่วยและการปรับเวลารับประทานยาให้เหมาะสม ก่อนส่งต่อผู้ป่วยไปรับ การรักษาต่อเน่ือง
ยังสถานพยาบาลอ่ืน
5. การมีระบบการสารวจและติดตามการใช้ยา (surveillance and monitoring systems)
สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) 241