Page 45 - คุณค่า คุณภาพ คุณธรรม ถอดบทเรียนงานประชุมวิชาการ
P. 45
B3-200
19th HA National Forum
ได้ไม่นาน ก็เกิดโรคระบาด คือ อหิวาต์ขึ้น ท่ีแม่กลอง ทางกระทรวงได้มอบหมายให้หมอเสมไปจัดตั้งโรงพยาบาลเอกเทศขึ้นที่อาเภออัมพวา โดยไป ตั้งอยู่ท่ีวัดอัมพวาเจติยาราม แรกๆ ชาวบ้านไม่เชื่อถือ ก็ไม่มีใครมารักษา แต่ต่อมาหมอเสมไปรักษาคนไข้ชื่อ นายผ่อง ซึ่งเป็นนักเลงท้องถ่ินท่ีญาติๆ คิดว่าส้ินใจไปแล้ว แต่หมอเสมกลับให้น้าเกลือจนนายผ่องฟื้นข้ึนมา จนได้รับการยอมรับนับถือจากประชาชนทั่วไป มีคนไข้มารักษาจนน้าเกลือท่ี เตรียมไปไม่พอใช้ ต้องขอความช่วยเหลือมาที่โรงพยาบาลศิริราช โรงพยาบาลเอกเทศน้ีดาเนินการอยู่จนการระบาดของอหิวาต์ทุเลาลงก็เลิกไป
หลงั จากไปอยทู่ น่ี ครสวรรคร์ ะยะหนงึ่ หมอเสมกไ็ ดย้ า้ ยไปประจา ทโี่ รงพยาบาลเชยี งราย ซงึ่ ถกู สรา้ งขนึ้ ตามนโยบายอวดธงของคณะราษฎร แตเ่ มอ่ื เรมิ่ สรา้ งแลว้ กป็ ระสบปญั หาไมม่ เี งนิ งบประมาณทจี่ ะนา มาใชใ้ นการดา เนนิ งานตอ่ หมอเสม จงึ รว่ มกบั ขา้ หลวงในจงั หวดั เชยี งรายทา การระดมทนุ รับบริจาคเงินจากชาวบ้าน จนได้เงินมาหลายแสนบาท ทาให้สามารถสร้างโรงพยาบาลได้เสร็จ อีกทั้งยังเหลือเงินนับแสนบาท โดยระเบียบราชการ ในสมัยนั้น เงินรายได้ของโรงพยาบาลจะต้องทาการส่งเข้าคลังทุกบาททุกสตางค์ไม่ให้ตกหล่น แต่หมอเสมไม่ได้ส่งเงินที่เหลือนั้นเข้าคลัง กลับเก็บไว้ ใชท้ โี่ รงพยาบาล เรอื่ งนเี้ ดอื ดรอ้ นไปถงึ ขา้ หลวงในกรงุ เทพฯ พระยาไชยยศสมบตั ิ รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงการคลงั ในสมยั นน้ั ไดเ้ ดนิ ทางมาตรวจสอบ ด้วยตนเองซึ่งหมอเสมได้ทาการช้ีแจงว่า เงินส่วนนี้เป็นเงินของชาวบ้านที่ร่วมกันบริจาคมาเพื่อให้โรงพยาบาลสามารถดาเนินการดูแลรักษา ความเจบ็ ปว่ ยของพวกเขาได้ เงนิ นจ้ี งึ สมควรจะถกู ใชเ้ พอ่ื การดแู ลรกั ษาชาวบา้ น ไมค่ วรสง่ เขา้ คลงั เมอ่ื พระยาไชยยศสมบตั เิ ดนิ ทางกลบั กรงุ เทพฯ กไ็ ด้ ออกระเบยี บทอ่ี นญุ าตใหโ้ รงพยาบาลสามารถเกบ็ เงนิ รายไดท้ ไี่ ดจ้ ากชาวบา้ นไวใ้ ชโ้ ดยไมต่ อ้ งสง่ คนื คลงั ระเบยี บนเี้ องทเ่ี ปน็ ทม่ี าของระเบยี บเงนิ บา รงุ โรงพยาบาลท่ีทาให้โรงพยาบาลต่างๆ สามารถเก็บเงินรายได้ไว้ใช้อย่างมีอิสรภาพอยู่จนถึงปัจจุบัน ประวัติศาสตร์ท่ีผ่านมาบอกให้เราเห็นได้ชัดเจน ประการหนึ่งว่า บุคลากรสาธารณสุข คือ ปัจจัยสาคัญที่ทาให้การสาธารณสุขสามารถพัฒนามาได้จนถึงทุกวันนี้ ซึ่งไม่ใช่แค่เพียงแพทย์หรือวิชาชีพใด วิชาชีพหนึ่งเท่าน้ัน แต่หมายถึงทุกคนที่ได้ร่วมกันทางาน โดยเฉพาะบุคลากรในพื้นที่ที่เคยบุกเบิกงานด้านการส่งเสริมและป้องกันควบคุมโรค เพราะ ในสมยั กอ่ นทยี่ งั มกี ารเกดิ โรคระบาด การสาธารณสขุ ไมไ่ ดจ้ า กดั อยแู่ คเ่ พยี งในโรงพยาบาลเทา่ นนั้ บคุ ลากรสาธารณสขุ ชมุ ชนเปน็ แนวหนา้ ในการออก ไปปฏิบัติหน้าที่ตามพื้นที่ต่างๆ ผมได้รับฟังเรื่องราวการทางานของ “คุณประถม” สมัยที่ไปบุกเบิกการทางานที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่มีวิธีการทางาน ทนี่ า่ ประทบั ใจ และถอื วา่ เปน็ ยคุ ทตี่ อ้ งบกุ ปา่ ฝา่ ดงเขา้ ไปทา การควบคมุ โรคใหก้ บั ชาวบา้ นคณุ ประถมเลา่ วา่ ในสมยั นนั้ โรคเทา้ ชา้ งเปน็ โรคทพี่ บไดบ้ อ่ ย โรคนี้ทาให้ทางเดินน้าเหลืองอุดตันและทาให้ขาบวม ซึ่งบางรายก็ลามขึ้นไปจนถึงลูกอัณฑะ ทางราชการจะต้องให้ถ่ายรูปเพื่อจัดทา รายงานผู้ป่วย ส่งเข้าส่วนกลาง แต่เน่ืองคนไข้รู้สึกอายและไม่กล้าให้ถ่ายรูป คุณประถมจึงให้เจ้าหน้าที่ในทีมไปยืนแก้ผ้าเป็นเพื่อนอยู่ข้างๆ เพื่อให้คนไข้ลดความรู้สกึ อายและยังเป็นการเปรียบเทียบความผิดปกติระหว่างคนไข้และคนปกติได้อย่างชัดเจน ทาให้ได้รับความร่วมมือจากคนไข้ด้วยดี อันน้ีเป็นเกร็ดเล็กๆ เกี่ยวกับการทางาน ซ่ึงสะท้อนให้เห็นถึงความคิดสร้างสรรค์และความพยายามท่ีจะทางานในสถานการณ์ท่ียากลาบาก ข้าวของเครื่องใช้มีจากัด อยา่ งเชน่ ในสมยั นนั้ ยงั ไมม่ ตี เู้ ยน็ สา หรบั จดั เกบ็ วคั ซนี เวลามกี ารนา สง่ วคั ซนี เพอ่ื จะนา วคั ซนี ไปฉดี ใหก้ บั คนไขต้ ามทตี่ า่ งๆ จะตอ้ งทา การนดั รบั วคั ซนี กนั ที่ โคนต้นกล้วย เพราะเป็นที่ทราบกันว่าบริเวณโคนต้นกล้วยเป็นที่ที่เย็นที่สุดในหมู่บ้าน จึงใช้วิธีขุดไปที่โคนต้นกล้วยให้เป็นโพรงแล้วเอาวัคซีนใส่ถุง พ ล า ส ต กิ ใ ส ล่ ง ไ ป ใ น ห ล มุ แ ล ะ ห า ก ต อ้ ง ท า ก า ร เ ค ล อื ่ น ย า้ ย ก จ็ ะ ใ ช ก้ า้ น ก ล ว้ ย ม า เ จ า ะ เ ป น็ ช อ่ ง ส า ห ร บั ใ ส ห่ ล อ ด ว คั ซ นี แ ล ะ ใ ช เ้ ช อื ก ผ กู เ พ อื ่ ส ะ พ า ย พ ก พ า เ ข า้ หมบู่ า้ น ซงึ่ นบั วา่ การปอ้ งกนั และควบคมุ โรคสมยั นนั้ แมว้ า่ จะมคี วามยากลา บากและขาดแคลนปจั จยั ตา่ งๆ ในการดา เนนิ งาน แตบ่ คุ ลากรสาธารณสขุ ก็ยังทางานต่อสู้กับโรคระบาดจนสามารถควบคุมและกาจัดไปได้หลายต่อหลายโรคมาจนถึงปัจจุบัน
สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน) 45
