Page 70 - isgaldebursa
P. 70

Kurtuluş sürecinde Bursa’nın yakılması                Bursa’nın Yakılması Ve Azınlıklar
                                 olayı                         Bursa  azımsanmayacak  sayıda  azınlık
            İngiltere’den  onay  alan  Yunanistan,  22         nüfusu  bünyesinde  barındırıyordu  bundan
            Haziran  1920’de  genel  taarruza  geçti  ve       dolayı  müttefikler  Bursa’nın  da  Eskişehir  ve
            Türk  topraklarında  ilerleyişini  sürdürdü.       Uşak’ın  akıbetine  uğramasından  endişe
            Tarihi ve manevi değeri büyük olan Bursa’yı        etmekteydiler.  Türk  tarihi  için  son  derece
            da 8 Temmuz 1920’de işgal ettiler. Yunan           önemli  olan  Bursa’nın  yakılması  büyük  bir
            kuvvetleri,   Bursa’yı    muharebesiz      ele     tahrik unsuru olabilirdi.
            geçirmişti.  Padişahın  isteği  üzerine  şehri
            eşkıyadan  temizlemek  amacıyla  geçici  bir       1908  verilerine  göre  Bursa  merkez  ilçesinin
            süre için geldiklerini söylüyorlardı. Halka da     nüfusu  137.653  idi.  Bu  nüfusun  101.913’ü
            işgal  kuvvetlerinin,  Padişahın  askerleri        Türk, 23.434’ü Rum, 6.529’u Ermeni, 3.009’u
                                                               Yahudi  idi.  Bunlardan  başka  776  Katolik
            olduğu  yolunda  propaganda  yapılmıştı.           Fransız    kentte    yaşıyordu.    Ermeniler,
            Bunun  da  etkisiyle  halk  büyük  ölçüde          Namazgâh ve İpekçilik semtlerinde, Yahudiler
            tepkisiz  kaldı.  Azınlıklar  ve  zenginlerin  bir   Altıparmak  Çatalfırın  arasında,  Rumlar
            kısmı  tarafından  ise  arzuyla  karşılandılar.    Muradiye’de oturuyorlardı. Elimizde kesin bir
            İşgalci  kuvvetler,  günden  güne  halk            rakam bulunmamakla birlikte, işgal yıllarında
            üzerindeki baskı ve zulmü arttırdı. Bu durum       azınlıkların  sayısının  bu  rakamların  çok
            ise, kurtuluş fikrinin kuvvet kazanmasına yol      üstüne çıktığı bilinmektedir.
            açtı.
                                                               Şükrü  Naili  Paşa’ya  Müttefik  Heyetindeki
            Mustafa            Kemal            Atatürk’ün     Fransız   temsilci,   Mudanya’da     400.000
            Başkomutanlığında taarruza geçildi. Büyük          mültecinin     bulunduğunu        söylüyordu.
            Taarruz sonucunda kazanılan Büyük Zafer,           Bursa’nın  kurtuluşundan  sonra  Mudanya’ya
            her yerde olduğu gibi Bursa’da da coşkuyla         giden  Bursa  mebuslarından  Emin  Bey,
            ve tarifsiz bir sevinçle karşılandı. Ancak 10      sadece iskelede kaçmak için beklemekte olan
            Eylül  1922’de  şehir  Türk  kuvvetleri            Rum  ve  Ermenilerin  sayısının  2.000  kişi
            tarafından    kuşatıldığı   zaman,     Yunan       olduğunu bildirmekteydi.
            birliklerinin Uşak’ı, Eskişehir’i yaktıkları gibi,
            bu  tarihi  Türk  şehrini  de  yakacakları         8 Eylül’de Yunan Dışişleri Bakanı Atina’daki
            endişesi en üst noktaya ulaştı.                    İngiliz,   Fransız,   İtalyan   ve   Amerikan
                                                               elçiliklerine     Anadolu        limanlarında
                                                               500.000’den  fazla  göçmenin  acılı  bir  halde
                                                               beklemekte  olduğunu  bildirerek,  bunlar  için
                                                               yardım talep etmekteydi5. Bu rakamlar biraz
                                                               abartılı  olmakla  birlikte,  sadece  1919’dan
                                                               itibaren
                                                                         dışarıdan
                                                                                      Anadolu’ya
                                                                                                     getirilen
                                                               Rumların  sayısının  150.000  kişi  olduğu
                                                               bilinmektedir6.  Bu  durum  Müttefik  Devletleri
                                                               telaşlandırmaktaydı.  Onlara  göre,  Bursa
                                                               boşaltılırken  Türkleri  kışkırtacak  her  türlü
                                                               hareketten  kaçınılmalı,  azınlıkların  durumu
                                                               tehlikeye düşürülmemeliydi. Aslında Türklerin
                                                               misillemesi  kadar  Yunanlıların  tehditleri  de
                                                               azınlıkları  rahatsız  etmekteydi.  1922  yılı
                                                               Eylül’ünün  ilk  günlerinde  azınlıklar  arasında
                                                               gözle görülür bir panik başlamıştı.

                                                               Bu  konuda  Mümtaz  Şükrü  Bey  “…  Öteden
                                                               beri  yakınlık  duyduğumuz  bir  Ermeni
                                                               komşumuz da bu paniğe kapılarak eşyalarını
   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74   75