Page 115 - Ky yeu Hoi thao khoa hoc Con duong... (21x29)

Con ñöôøng xuaát döông cuûa ñoàng chí Traàn Phuù qua ñòa baøn thaønh phoá Moùng Caùi .115

ĐỒNG CHÍ TỔNG BÍ THƯ TRẦN PHÚ
VỚI PHONG TRÀO CÁCH MẠNG Ở VÙNG MỎ QUẢNG NINH

@ Ths. Đoàn Hải Đăng
Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử tỉnh Quảng Ninh

uộc đời hoạt động cách mạng của đồng chí Trần Phú, Tổng Bí thư đầu tiên của
CĐảng có một phần gắn liền với mảnh đất và phong trào cách mạng của Đảng bộ và
nhân dân tỉnh Quảng Ninh.

Là một thanh niên yêu nước, giàu nhiệt huyết cách mạng, tháng 7/1924
Trần Phú tham gia Hội nghị thành lập Hội Phục Việt (Sau đổi thành Hưng Nam rồi
Tân Việt cách mạng Đảng). Tháng 3/1926, đồng chí tích cực tham gia vào cuộc vận động
tổ chức lễ truy điệu cụ Phan Chu Trinh. Tháng 7/1926, đồng chí được cử sang Quảng
Châu, Trung Quốc để theo học lớp lý luận chính trị do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tổ chức
huấn luyện. Đoàn đã chọn Móng Cái, tỉnh Hải Ninh (nay là thành phố Móng Cái thuộc
tỉnh Quảng Ninh) là nơi dừng chân trước khi xuất dương.

Móng Cái nằm ở điểm cực Đông Bắc nước ta, có biên giới trên bộ và trên biển với
Trung Quốc. Đường giao thông trên biển thông thương từ Phúc Kiến, Quảng Đông,
Trung Quốc qua Mũi Ngọc vào Vịnh Hạ Long và cảng Hải Phòng.
Móng Cái là nơi nhân dân các dân tộc có truyền thống yêu nước nồng nàn, tinh thần
đấu tranh anh dũng chống kẻ thù xâm lược cùng nhân dân cả nước bảo vệ chủ quyền
quốc gia, thực hiện chính sách quan hệ quốc tế hữu nghị cùng hợp tác phát triển vì hoà

bình, độc lập của mỗi nước.
Đầu thế kỷ thứ XI, dưới sự lãnh đạo của Lý Thường Kiệt, nhân dân đã tham gia
chiến đấu tiến quân vào tận sào huyệt của quân Tống, đập tan âm mưu xâm lược của
chúng đối với đất nước ta. Tháng 12/1287, nhân dân đã tham gia đánh đoàn thuyền
chở lương thực của Trương Văn Hổ chỉ huy, tiêu diệt nhiều tên, bắt sống 40 tên địch

cùng một số thuyền, vũ khí của quân Nguyên - Mông xâm lược nước ta trên vùng biển
Móng Cái - Vân Đồn - Cửa Lục. Thế kỷ thứ XVII, nhân dân các dân tộc Móng Cái đã
nổi dậy trong phong trào Quang Lãnh, Quang Khánh chiến đấu rất anh dũng chống lại
quân Mãn Thanh sang xâm lược. Năm 1884, sau khi triều đình nhà Nguyễn ký Hiệp
ước Pa-tơ-nốt bán nước ta cho thực dân Pháp, nhân dân các dân tộc Móng Cái bị bọn đế
quốc phong kiến áp bức bóc lột tàn tệ, lớp lớp người đã vùng lên chống lại lũ bán nước
và cướp nước; hai anh em Đỗ Phát Thanh và Đỗ Phát Thông đã tổ chức lực lượng hàng
trăm quân xây dựng căn cứ ở xã Quất Đoài huyện Hà Cối (Hải Hà ngày nay), tiến đánh
địch ở Tiên Yên, Đầm Hà, Móng Cái. Sau một thời gian ngắn, cuộc khởi nghĩa bị thất
bại, hai anh em họ Đỗ bị quân Pháp bắt và đem ra chém đầu. Để tránh sự khủng bố của
kẻ thù người em ruột của hai anh em họ Đỗ là Đỗ Phát Khang cùng gia đình phải chạy
sang Trung Quốc lánh nạn, nhưng vẫn ghi sâu mối thù truyền kiếp, tích cực tham gia
hoạt động chống Pháp trong phong trào Quang Phục Hội.