Page 65 - Ky yeu Hoi thao khoa hoc Con duong... (21x29)

Con ñöôøng xuaát döông cuûa ñoàng chí Traàn Phuù qua ñòa baøn thaønh phoá Moùng Caùi .65

một tuần để nghe phổ biến các thông tin cần thiết, học hát Quốc tế ca, đi viếng mộ Phạm
Hồng Thái ở Hoàng Hoa Cương và thăm một số di tích. Tiếp đó, “Toàn thế giới bị áp bức
dân tộc liên hiệp Hội” tổ chức buổi liên hoan đón tiếp đoàn ngay tại trụ sở Tổng bộ.

Sang tháng 8/1926, lớp huấn luyện chính trị bắt đầu học. Lớp có khoảng 20 học viên.
Chương trình huấn luyện chủ yếu là nội dung cuốn Đường cách mệnh do Nguyễn Ái
Quốc viết. Giảng viên chính là đồng chí Vương (Vương Sơn Nhi tức Nguyễn Ái Quốc),
ngoài ra còn có Lê Hồng Sơn (tức Đỗ), Hồ Tùng Mậu cùng một số giảng viên người Liên
Xô và Trung Quốc. Lớp học kéo dài khoảng 2 tháng. Trong thời gian đó, các học viên

vừa học tập phương pháp hoạt động thực tiễn vừa nghiên cứu lý luận. Hàng tuần, các
học viên có một buổi sinh hoạt, tập diễn thuyết, đọc sách báo, hát các bài ca cách mạng.
Trong những buổi sinh hoạt này, cả lớp đều hát vang bài ca Quốc tế do đồng chí Vương
dạy (đồng chí Vương đã dịch Bài ca Quốc tế của Ơ-gien-pô-chi-ê, người chiến sĩ Công xã
Pari năm xưa, ra tiếng Việt theo thể thơ lục bát để dạy cho các học trò của mình), các nhà
cách mạng vô sản đầu tiên của Việt Nam” .
(1)
Đó là con đường xuất dương năm 1926 của Trần Phú để tới Quảng Châu, Trung Quốc,
đến với Nguyễn Ái Quốc, đến với chủ nghĩa Mác - Lênin về con đường cách mạng vô
sản, để tiếp tục truyền bá và xây dựng tổ chức, tiến hành cách mạng dân tộc, dân chủ
ở Việt Nam.

Như vậy, Móng Cái, Quảng Ninh là một khâu mắt xích nằm trong đường dây liên lạc
giữa Quảng Châu với trong nước, được Nguyễn Ái Quốc và Tổng bộ Việt Nam Cách mạng
Thanh niên kế thừa từ Việt Nam Quang phục Hội và Việt Nam Quang Phục quân của cụ
Phan Bội Châu xây dựng và đi vào hoạt động từ năm 1923.

Ông Đỗ Phát Khang (tức ông Cộc người Móng Cái), một người Việt Nam yêu nước đã
tham gia Việt Nam Quang phục Hội và Việt Nam Quang Phục quân (1923). Ông đã được
giao phụ trách cửa ngõ liên lạc với trong nước ở Đông Hưng. Ngôi nhà tranh nhỏ ở bờ Bắc
bến đò Nà Sáo Tù của ông được dùng làm trạm liên lạc của Tổng bộ đã đưa, đón nhiều
thanh niên yêu nước Việt Nam từ Quảng Châu qua Móng Cái về Việt Nam và ngược lại.
Các đồng chí Trung Quốc cho biết gia đình họ Đỗ là người Việt và đã trở về quê bên Móng
Cái vào khoảng năm 1959 - 1960. Ông Đỗ Đức Nghiệp và gia đình về làng Xuân Lan,
thuộc xã Hải Xuân, thành phố Móng Cái.

2. Ý nghĩa chuyến xuất dương năm 1926 của Trần Phú đối với sự hình thành
con đường cách mạng của Đảng

Từ khi còn dạy học ở Vinh, Trần Phú đã tham gia Hội Phục Việt, một tổ chức của
những người yêu nước ở miền Trung. Chuyến xuất dương tháng 7/1926 của Trần Phú
do Hội Hưng Nam, được đổi tên là Việt Nam Cách mạng Đảng cử sang Quảng Châu bắt
liên lạc với Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, do Lê Duy Điếm - người được Nguyễn
Ái Quốc và Tổng bộ Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên cử về móc nối và dẫn đường.

(1) Đặng Hòa (nguyên Trưởng phòng Trưng bày - Tuyên truyền - Đối ngoại, Bảo tàng Cách mạng Việt
Nam), Nhóm thanh niên yêu nước đầu tiên sang Quảng Châu dự lớp huấn luyện chính trị (Phần 1 và 2),
đăng trên trang Điện tử, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, ngày 04 và 06/10/2017.