Page 20 - Trinh bay huyen Quoc Oai

Năm 1533, huyện Ninh Sơn đổi thành huyện Yên Sơn , thuộc phủ
(1)
Quốc Oai.

Năm 1705, đời Lê Dụ Tông niên hiệu Vĩnh Thịnh, đạo Sơn Tây còn
5 phủ, phủ Quốc Oai có 5 huyện: Yên Sơn, Từ Liêm, Mỹ Lương, Thạch
Thất, Đan Phượng.
Năm 1831, vua Minh Mạng lập tỉnh Sơn Tây, Quốc Oai là một
trong 5 phủ của tỉnh Sơn Tây, gồm 6 huyện, trong đó có Yên Sơn.

Dưới thời Nguyễn Cảnh Tông niên hiệu Đồng Khánh (1886 - 1888),
huyện Yên Sơn có 9 tổng, 63 xã, thôn, trại, phường. Đến năm 1908,
phủ Quốc Oai còn 2 huyện: Yên Sơn và Thạch Thất.

Thời Pháp thuộc, cấp phủ - cấp trung gian giữa tỉnh và huyện được
xóa bỏ, song vẫn duy trì đơn vị hành chính phủ tương đương với cấp
huyện , huyện Yên Sơn đổi thành phủ Quốc Oai trực tiếp quản lý 9
(2)
tổng với 58 xã (địa giới phủ Quốc Oai thời điểm này tương đương
(3)
huyện Yên Sơn cũ).
Từ năm 1941 - 1945, phủ Quốc Oai thuộc tỉnh Sơn Tây cũ, có 10
tổng gồm: Hoàng Xá, Thượng Hiệp, Hạ Hiệp, Lật Sài, Liệp Mai, Dã
Cát, Thạch Thán, Tiên Lữ, Bất Lạm và Cấn Xá với tổng số 59 xã.
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Chính phủ Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa xóa bỏ các đơn vị hành chính cấp phủ, thành lập cấp
huyện, Quốc Oai là một huyện thuộc tỉnh Sơn Tây.

(1) Vào thời Lê Trung Hưng (1533 - 1788), do tránh tên húy của vua là Lê
Duy Ninh nên tên huyện Ninh Sơn đổi thành Yên Sơn.
(2) Việc xóa bỏ cấp phủ - cấp trung gian giữa tỉnh và huyện được tiến hành
trong khoảng thập niên 20 của thế kỷ XX.
(3) 9 tổng với 58 xã gồm: Tổng Bất Lạm có 7 xã: Bất Lạm, Đại Tảo, Độ Tràng, Hạ
Hòa, Phú Hạng, Tình Lam, Yên Quán. Tổng Cấn Xá có 9 xã: Bạch Thạch, Cấn
Xá, Cấn Xá Hạ, Đông La Hạ, Đông La Thượng, Dã Cát, Hòa Mục, Phú Mãn,
Yên Thái. Tổng Hạ Liệp có 5 xã: Hạ Liệp, Hiệp Lộc, Hiệp Thuận, Hiếu Hiệp,
Yên Dục. Tổng Hoàng Xá có 10 xã: Cù Sơn Phường, Cù Sơn Trung, Hoàng
Thạch, Hoàng Xá, Hoàng Xá Trại, Miêu Nha, Ngô Sài, Quảng Yên, Phượng
Cách, Yên Nội. Tổng Lạp Mai có 4 xã: Lạp Mai, Lạp Tuyết, Ngọc Bài, Phúc
Lạp. Tổng Lật Sài có 5 xã: Đa Phúc, Khánh Tân, Phúc Đức, Sài Khê, Thụy
Khuê. Tổng Thạch Thán có 6 xã: Dương Cốc, Hữu Quang, Nghĩa Hương, Ngọc
Than, Phú Mỹ, Thạch Thán. Tổng Thượng Hiệp có 9 xã: Đại Điền, Hiệp Cát,
Hòa Thôn, Miếu Thôn, Mỹ Giang, Thuấn Nhuế Ngoại, Thuấn Nhuế Nội, Thuấn
Nhuế Trung, Thượng Hiệp. Tổng Tiên Lữ có 3 xã: Đồng Lư, Sơn Lộ, Thổ Ngõa.

20