Page 19 - Đặc san VTLV XUÂN TÂN SỬU 2021

Đặc San Xuân Tân Sửu VĂN THƠ LẠC VIỆT

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, con trâu được nhắc đến không ít, là
hình ảnh của bản chất hiền lành, cần cù của người Việt. Bởi nước ta vốn là nước nông
nghiệp, và “Con trâu là đầu cơ nghiệp”.
Có thể nói, tri thức về con trâu xuất hiện sớm nhất
và đầy đủ nhất trong tri thức về loài vật của người Việt.
Hình ảnh con trâu được thể hiện trên tất cả các lĩnh vực
của đời sống tinh thần và lao động sản xuất của nhân dân
ta từ hàng ngàn năm qua. Truyện cổ tích Trí khôn của ta
đây có sự hiện diện của con trâu, lý giải nguyên nhân của
việc trâu không có răng ở hàm trên. Truyện ngụ ngôn Lục
súc tranh công, nhắc tới trâu là con vật đầu tiên, cùng với
các vật nuôi trong nhà có công sinh ra thóc, gạo, ngô, đỗ
cho con người.
Rõ ràng, con trâu được nhà nông coi như một phần không Tranh trâu Đông Hồ.
thể thiếu trong đời sống. Nên trâu được coi như người bạn
thân thiết, cùng chia ngọt sẻ bùi với người nông dân. Trong ca dao tục ngữ, hình ảnh trâu
xuất hiện thường xuyên, gắn với đời sống lao động sản xuất của nhà nông: Ruộng đầm
nước cả bùn sâu/Suốt ngày anh với con trâu cày bừa.
Hoặc:
Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta,
Cấy cày vốn nghiệp nông gia,
Ta đây trâu đấy ai mà quản công,
Bao giờ cây lúa gặt bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn
Trên đồng cạn dưới đồng sâu
Chồng cày vợ cấy, con trâu đi bừa.
Con trâu là đầu cơ nghiệp, là nguồn sống của người nông dân; nên người xưa đã đúc
rút các câu thành ngữ, tục ngữ về kinh nghiệm để chọn được trâu tốt: Mắn đẻ cày tài,
Mua trâu xem sừng, mua chó xem lưng; Trâu cổ cò, bò cổ giải; Lang đuôi thì bán, lang
trán thì nuôi; Đầu thanh, cao tiền, thấp hậu, chẳng tậu cũng hoài; Sừng cánh ná, dạ bình
vôi, mắt ốc nhồi, Ăn ra lôi, cày ra thép; Trâu to ngà, càng già đường kéo; Da đồng, lông
mốc, Đầu thanh, mặt nhẹ, khô chân/Vai cao, mình thẳng, mặt gân, sườn tròn/Chùng đùi,
thắt quản, ngắn đuôi, to ngà, móng hến thì nuôi đáng tiền.

Chuyện Vui Ngày Tết
Ngày tết, hai bạn thân gặp lại nhau sau một thời gian dài xa cách. Chuyện trò hồi lâu,
chợt một người hỏi:
– À mối tình của cậu và con nai vàng Ngày xưa thế nào rồi?

19