Page 128 - Microsoft Word - Cam Pha dat va nguoi.doc

120 Cẩm Phả - Đất và Người

trưởng thành và đã trải qua lễ cấp sắc (Chẩu đàng), theo
hai nguyên tắc chính: cha truyền con nối và quyền huynh
thế phụ. Thông thường, ông nội, bố hoặc con trai trưởng là
người có tiếng nói và quyết định mọi việc. Tuy nhiên, phụ

nữ cũng được tham gia bàn bạc và cùng đưa ra các quyết
định khi giải quyết công việc gia đình. Người Dao sống
thành từng làng bản (trong tiếng Dao Thanh Phán, làng gọi
là lăng puung, còn tiếng Dao Thanh Y gọi làng là giằng).

Làng người Dao có bộ máy hoạt động riêng để quản lý và
điều hành công việc chung như: trưởng bản là người chịu
trách nhiệm chính trong mọi việc của làng; thầy mo (chính)

là người thực hành mọi nghi lễ, tín ngưỡng của làng. Làng
có các quy ước, luật tục về việc cưới, việc tang, khai thác và
bảo vệ các nguồn lợi tự nhiên...
Về đời sống vật chất, người Dao thường ăn hai bữa chính

trong ngày (trưa và tối), chỉ những ngày mùa bận rộn mới ăn
thêm bữa sáng. Lương thực chủ yếu là lúa. Khi ăn xong,
kiêng để đũa ngang miệng bát vì đó là dấu hiệu trong nhà có

người chết. Các bữa ăn hằng ngày thường đơn giản và do phụ
nữ đảm nhiệm. Các món ăn vào dịp lễ tết thường do người
đàn ông thực hiện. Các món ăn ưa thích của người Dao có
thịt gà nấu với địa liền, gừng và rượu cái (chay trấu thrung),

thịt lợn xào muối (o sao), thịt lợn băm nhỏ nấu canh với muối
(troong ẹp)... Nhà ở của người Dao có ba loại hình: nhà đất,
nhà nửa sàn - nửa đất và nhà sàn. Nhà chủ yếu được làm

bằng gỗ, tranh, tre, nứa và đất. Trong ngôi nhà của người
Dao, nơi trang trọng nhất là gian đặt bàn thờ, được ngăn đôi
theo chiều dọc và có một đoạn vách ngăn với gian bên cạnh
theo chiều ngang để tạo thành một góc nhỏ.