Page 404 - Microsoft Word - Cam Pha dat va nguoi.doc

386 Cẩm Phả - Đất và Người

trở nên ngày một khó khăn. Giá gạo ở Bắc Kỳ năm 1945 tăng
gấp 50 lần so với trước chiến tranh (năm 1939), giá sinh hoạt
tăng 41 lần so với năm 1936. Trong khi đó, tiền lương của
công nhân mỏ trung bình chỉ bằng 1/5 so với những năm

1
1936 - 1939 . Vì vậy, khi nạn đói xảy ra, công nhân cũng
không tránh khỏi.

Báo Cờ giải phóng mô tả nạn đói trong công nhân mỏ:
“Mỗi khi còi tầm nếu ai để ý nhìn lũ người nhà máy đi ra thì
thấy cả một cảnh tượng thương tâm: những thân hình tiều

tụy, mặt mũi tuy đen nhọ vẫn không giấu nổi nước da vàng
vàng xám xám và bì bì sũng nước, biểu hiện sự đói cơm...”.

Dẫn theo Cách mạng cận đại Việt Nam, Nxb. Văn Sử Địa, Hà Nội,

1957, t.9, tr.168.

Nông dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác cũng
chịu chung cảnh ngộ với công nhân. Mâu thuẫn giữa toàn thể

dân tộc với thực dân Pháp và quân phiệt Nhật trở nên gay
gắt hơn bao giờ hết.

Từ khi Nhật vào Đông Dương, tình hình chính trị càng
trở nên phức tạp hơn trước. Nhật Bản tìm mọi cách tuyên
truyền thuyết Đại Đông Á, khuyến khích các nhóm thân

Nhật nổi lên. Khu mỏ Quảng Ninh từ sớm đã giao lưu buôn
bán với người Nhật. Từ đầu những năm 1940, một bộ phận

tầng lớp trên như chủ mỏ, thương gia, chủ thầu ở khu mỏ do
_______________

1. Xem Cao Văn Biền: Công nghiệp than Việt Nam 1888 - 1945, Sđd,
tr.224.