Page 22 - HS 5 AI en ethiek

A.I. voor wiskunde

5.9 Nood aan ethische richtlijnen voor AI

De tijd dat AI-systemen voornamelijk bekendheid verwierven door het verslaan van
schaakgrootmeesters lijkt ver achter ons te liggen. Uiteraard rezen hierbij de nodige vragen op, want als
een computer van de mens kan winnen in een spelletje schaken of GO, op welke gebieden zal de
computers ons dan in de toekomst nog meer kunnen verslaan en de mogelijkheden van het menselijk
brein overstijgen.

Er is nood aan ethische principes en richtlijnen bij het ontwikkelen van AI-toepassingen en het gebruik
hiervan.

Vaak ontstaan er ethische dilemma’s bij het gebruik van AI. Wij illustreren dit met een aantal
voorbeelden.
Voorbeeld 1: men is het er in principe over eens dan men geen mensen mag doden…
MAAR… wat doe je als een terrorist 100 mensen probeert neer te schieten? Mag een autonome
wapendrone dan niet ingrijpen? Daarbij is er in de praktijk vaak sprake van verzachtende
omstandigheden waarbij men het ethisch basisprincipe mag negeren.
Voorbeeld 2: men is het er in principe over eens dat men andermans goederen niet mag stelen…

MAAR… wat als een alleenstaande moeder steelt omdat haar kind anders niets te eten heeft?
Moet een robotrechter dan toch gewoon de regels van de wet volgen en de moeder volwaardige
straffen opleggen?
Bij het opstellen van ethische richtlijnen moeten wij ons in eerste instantie afvragen welke waarden wij
belangrijk vinden en vooral hoe deze waarden zich onderling verhouden rekening houdende met de
omstandigheden.

5.10 Europese wetgeving en AI

https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/nieuwe-technologieen-data-en-
ethiek/artificiele-intelligentie-ai/ai-verordening/
5.10.1 De Europese Ai-verordening (Ai-act)

De “Artificial Intelligence Act” is een wet van de Europese Unie die regels en normen stelt voor het
gebruik en de ontwikkeling van artificiële intelligentie binnen Europa. De wet ging in voege op 1
augustus 2024. Het doel is om een veilige en verantwoorde inzet van AI te waarborgen, terwijl
tegelijkertijd innovatie wordt gestimuleerd. De wetgeving categoriseert AI-systemen op basis van hun
risico, variërend van laag tot hoog risico, en legt strengere eisen op naarmate het risico groter is. Zo
moeten risicovolle AI-toepassingen voldoen aan strikte veiligheids- en transparantie-eisen. Ook moeten
t
bedrijven verantwoordelijk worden gehouden voor de gevolgen van AI-systemen die ze ontwikkelen of e
implementeren. n
.
o
De wet stimuleert ook de ontwikkeling van een digitale markt waarin AI op een eerlijke en transparante l
e
manier kan worden gebruikt. h
t
a
Een belangrijk aspect van de wet is ook dat gebruikers van AI-systemen vanaf februari 2025 AI-geletterd m
moeten zijn. Dit betekent dat mensen basiskennis van AI moeten hebben om te begrijpen hoe deze .
systemen werken en hoe ze veilig en verantwoord gebruikt kunnen worden. Dit draagt bij aan het w
voorkomen van misbruik en het bevorderen van een ethisch gebruik van AI. Elke persoon moet op zijn w
eigen niveau AI-geletterd zijn. Dat hangt af van de tools die je gebruikt en hoe je ze gebruikt. Hoe w
risicovol is de AI-inzet? Met welke informatie werken mensen?

© 2025 Ivan De Winne ivan@mathelo.net 22