Page 23 - HS 3 Regressie en correlatie

Combinatieleer, kansrekening en verklarende statistiek

3.6 Correlatie versus causaliteit

3.6.1 Inleiding

Correlatie is een verband tussen twee variabelen x en y.
Causaliteit is een oorzakelijk verband tussen twee variabelen x en y.
Een beroemd (maar fictief) verhaal gaat als volgt:

Tijdens een concert van de popgroep U2 neemt de zanger Bono de microfoon en doet deze uitspraak:
“Telkens ik in mijn handen klap, sterft er in Afrika een kind van de honger”
Vervolgens begint Bono in zijn handen te klappen.
Het wordt stil in het publiek tot één van de toeschouwers roept:
“Stop dan met het klappen in de handen”
Dit is een voorbeeld waarbij er een (perfecte) correlatie is tussen het handengeklap en het sterven van
kinderen in Afrika.

Het is hier overduidelijk dat correlatie en causaliteit met elkaar worden verward. Het sterven van de
kinderen is geenszins het gevolg van het handengeklap van Bono. Er is helemaal geen causaal
(oorzakelijk) verband. Indien Bono stopt met het klappen in zijn handen dan zullen er plots niet minder
kinderen sterven in Afrika.
3.6.2 Correlatie is (nog) geen causaliteit

Voorbeeld 1
Regenval in de Ardennen, waterstand van de Maas is een duidelijk voorbeeld van (sterke positieve)
correlatie waarbij er ook een causaal verband (causaliteit) is.
Indien het in de Ardennen veel regent dan zal de waterstand van de Maas stijgen. In droge periodes met
weinig regenval zal de waterstand van de Maas dalen.
De regenval in de Ardennen is de oorzaak en de waterstand van de Maas is het gevolg.

Voorbeeld 2
Uit onderzoek blijkt dat indien er veel ijsjes worden verkocht er veel meer mensen verdrinken dan
normaal. Er is dus een sterke correlatie gevonden tussen de ijsconsumptie en het aantal
verdrinkingsslachtoffers. In dit geval is er enkel sprake van correlatie maar is er geen causaal verband
(geen causaliteit). Deze twee waarnemingen hebben in feite niets met elkaar te maken.

Het is waarschijnlijker dat er een derde factor in het spel is, die zowel iets met ijs eten als met

verdrinken te maken heeft. In dit geval het weer. Wanneer er sprake is van een warme zomer, wordt er t
meer gezwommen en stijgt het aantal verdrinkingen, ook worden er dan meer ijsjes verkocht. e
n
.
o
l
e
h
t
a
m
.
w

w
© Ype Driessen Fotostrips.nl w

© 2024 Ivan De Winne ivan@mathelo.net 23