Page 44 - BODRUMDergi | AĞUSTOS 2025
P. 44
SAĞLIK SAĞLIK
DR. ÖĞR. ÜYESI
TURHAN
ŞALVA Kronik Hastalıklar
Her Üç Ölümün İkisinden Sorumlu
Kronik hastalıklar, ölümlerin en az üçte ikisinden sorumlu olup çoğu önlenebilir nedenlerden kaynaklanmaktadır.
Türkiye’de 2024 verilerine göre; dolaşım sistemi hastalıkları, kanserler ve solunum sistemi hastalıkları toplam
ölümlerin yüzde 67’sini oluşturmuştur. Sağlıksız beslenme, fiziksel hareketsizlik, tütün ve alkol kullanımı gibi
önlenebilir risk faktörleri bu tabloya yol açmaktadır. Sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemek hem birey hem
de toplum için ölüm ve hastalık riskini azaltmanın en etkili yoludur.
Kronik hastalıklar, tıp literatüründe
bulaşıcı olmayan hastalıklar olarak
da anılır. Kardiovasküler hastalıklar,
kanserler, kronik solunum sistemi
hastalıkları ve diabetten oluşan 4 ana
hastalık grubu, kronik hastalıklardan
ölümlerin yüzde 80’inden sorumludur.
Kronik hastalıklardan ölümlerin yüzde
73’ü düşük ve orta gelirli ülkelerde
gerçekleşiyor.
İnsanoğlu, anne karnına düştüğü
andan itibaren karşılaştığı her türlü
etkenin oluşturduğu risk ve birikimlerle
yaşamını sürdürür. Bu risk ve olumlu
ya da olumsuz birikimler her toplumda
farklılıklar göstermektedir. Ülkelerin
gelişmişlik düzeyi en başta gelen
etkendir. Beslenme, eğitim, sağlık
hizmetlerine erişim gibi birçok faktör,
bireyin elinde olmasa da yaşadığı
toplumun genel şartları olarak sağlığını
etkilemeye başlar. Yetiştiği ailenin
yaşam şartları, ebeveynlerin yaşam tarzı
ve çocuklarına kazandırdıkları olumlu ya
da olumsuz alışkanlıklar hem beklenen
yaşam süresini hem de beklenen sağlıklı
yaşam süresini etkilemektedir.
Kronik hastalıklar genellikle ileri yaş
grubu hastalıkları olarak bilinse de ileri
yaşlara ulaşıncaya kadar olan yaşam
tarzımız, kronik hastalıkların gelişimini
hazırlamaktadır. Çocuklar, yetişkinler
ve yaşlılar; sağlıksız beslenme,
fiziksel hareketsizlik, tütün dumanına
maruz kalma ve alkol kullanımı
gibi nedenlerle kronik hastalıklara
yakalanabilirler.
Kronik hastalıkların gelişiminde olası
risk faktörlerini 3 gruba ayırabiliriz.
Davranışsal Risk Faktörleri: Tütün
kullanımı (pasif içicilik dahil), aşırı tuz,
şeker ve yağ içeren sağlıksız beslenme,
alkol kullanımı, yetersiz fiziksel
aktivite bu grupta sayılabilir.
42
