Page 47 - MAKSİMUM BİZ | TEMMUZ 2019

Bu duygularla ya da boşlukla, işten çıkıp biraz kafamı boşaltmak için uğradığım mekânda, kitapların da olduğunu gördüm ve ilgimi çeken birini aldım. Can Batukan’ın “Robo-tizm” isimli kitabını... Batukan’ın, kitabın girişinde, Galatasaray Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde doktorasını tamamladığı, felsefede robotlar, doğal ile yapay
ve bilim kurgu üzerine düşünürken, Çağdaş Batı düşüncesi, Antik Yunan, Doğu Felsefeleri ve Şamanizme de
ilgi duyduğu yazılıydı. Robo-tizm, android, sayborg, robot ve yapay zekâyı felsefi olarak ele alan, insanlık tarihinde yaratabileceği kırılmayı bugünden okumaya çalışan bir eser. Batukan, incelemesinde, robotlardan çok insanın robotlaşmasından söz ediyor: “Facebook’ta bir videoyla karşılaşma ve izleme süremiz 15 saniyedir. Öte yandan biz artık şiir kitabı okumazken, bir müzik albümünü baştan sona dinleyemezken, sinema filmi yerine aksiyon ve animasyon arasında boğulmuş otomatik kurgular ya da işten gelindiğinde yemek sonrası rahatlamamız için tasarlanmış dizi ve yarışma programlarını izlerken robotlar, androidler ya da yapay zekânın kendisi Turing Testi’ni geçeceği güne doğru kararlı bir biçimde ilerlemekte ve daha da önemlisi bizim artık tahammül edemediğimiz bu sanat, bilim ve felsefe alanlarının tümüne derinlemesine girmeyi denemektedir.” Batukan, bu sözlerin yer aldığı bölümü, gün içinde defalarca karşılaştığımız bir kutucuğu, “Ben bir robot değilim” yazılı kutucuğu anımsatarak bitiriyor: İnsanlığınızı onaylayın.
Can Batukan’ın felsefeye dokunan inceleme kitabında, hayalleri, rüyalarıyla yapay zekâdan farklı bir zihin dünyasına sahip olan insana ilişkin cümleler var: “Kafamızı kaldırmalı ve geceleri göğe bakmalıyız. İnsan, kâinata bakmayı bırakmamalı.” Bu sözlerin ardından, aklıma Turgut Uyar’ın bir şiiri düşüyor, her şeyi, istatistikleri, tahvilleri, bonoları, kredileri, kredi kartlarını, fazla mesaileri unutuyorum:
“İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım / Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından / Bebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarından / Durmadan harcadığım şu gözlerimi
al kurtar / Şu aranıp duran korkak ellerimi tut / Bu evleri atla bu evleri de bunları da / Göğe bakalım.”
Gökyüzünü hatırlayın.
Yazar Seray ŞAHİNER
maksimumbiz 45