Page 122 - Tan Yen 65 nam xay dung va khat vong phat trien
P. 122
mới, xã Hợp Đức được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã cũ là xã Hòa Mục, xã Lục
Liễu (thuộc Tổng Mục Sơn trước dây), xã Tưởng Sơn (thuộc Tổng Tuy Lộc Sơn trước
đây và lấy tên là xã Hợp Đức. Tên xã Hợp Đức có ý nghĩa là "Hợp" tức là hợp nhất các
xã cũ lại; "Đức" là lấy tên con sông Nhật Đức, nay là sông Thương (xưa
còn gọi là sông Nam Bình, sông Lạng Giang, sông Long Nhỡn). Ngày 10/01/1946, tại
Đình Vũng thôn Quất diễn ra cuộc họp HĐND xã thống nhất lấy tên xã là Hợp Đức và
bầu ra Ủy ban Hành chính xã, gồm 5 thành viên, do ông Nguyễn Ngọc Khanh (người
thôn Hòa Mục, nay là Tân Hòa) làm Chủ tịch. Hợp Đức cách trung tâm huyện lỵ 4 km về
phía Đông với 10 thôn, trong đó có thôn Lò Nồi theo đạo Công giáo, xã có tổng diện
tích đất tự nhiên là 976,47 ha. Dân số của xã tính đến tháng 5 năm 2022 là 7.910 người.
Nằm bên bờ sông Thương cổ tích, Hợp Đức được thừa hưởng sắc thái văn hóa
pha màu sông nước, sơn thủy hữu tình, văn hóa tinh thần gồm sinh hoạt tín ngưỡng,
tâm linh, văn hóa hội làng. Với quan niệm phổ biến của người Việt là "Vạn vật hữu
linh", "Đất có thổ công, sông có hà bá" nên tín ngưỡng thờ đa thần khá phổ biến ở các
thôn làng, hầu như làng nào cũng có cơ sở thờ tự như đình, chùa, nghè, miếu, đền,
am…như đình làng Tiến Sơn (di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh), đình – chùa Lục Liễu
trên (di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh), chùa An Bài (chùa Đất Đỏ) thuộc thôn Trung
(di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh), Đình Vũng -thôn Quất (di tích lịch sử văn hóa cấp
tỉnh), đình - chùa Lục Liễu dưới, chùa Non Đào - Tiến Sơn, chùa Am Xuyên - thôn
Quất, chùa Quang Minh thôn Hòa An, nhà thờ họ giáo Hòa An, thôn Lò Nồi…Các
ngôi đình, chùa và cơ sở thờ tự khác ở Hợp Đức đều gắn với những sự tích, sự kiện
lịch sử, văn hóa rất độc đáo như sự tích di chuyển hướng của đình làng Tiến Sơn, sự
tích chùa Non Đào, sự kiện Vua Lê Chiêu Thống nghỉ qua đêm tại chùa An Bài, thôn
Trung, sự tích miếu thờ Trung Đồng đã xả thân trong trận đánh cứu viện dân binh
Tưởng Sơn chống giặc Tàu, cuối thế kỷ XIX. Các lễ hội cũng khá phong phú, diễn ra
vào tháng giêng hằng năm, như lễ hội đình - chùa Lục Liễu trên vào ngày mùng 4; lễ
hội chùa Hòa An vào ngày mùng 6, lễ hội chùa Am Xuyên – thôn Quất vào ngày mùng
7, lễ hội chùa Minh Thần - Hòa Minh vào ngày mùng 9, lễ hội chùa An Bài vào ngày
mùng 10, lễ hội đình làng Tiến Sơn vào ngày 14, lễ hội đình - chùa, Lục Liễu dưới vào
ngày 18, trong các lễ hội, nhân dân duy trì và tái hiện nhiều phong tục độc đáo từ xa
xưa như: Tế rước, trích diễn tích cổ, chè kho - Tiến Sơn... Hội làng tồn tại với các nghi
lễ, nội dung, hình thức riêng, song mục đích chính của lễ hội đều nhằm giúp cho sự
thống nhất, đoàn kết trong cộng đồng làng xã, giáo dục truyền thống văn hoá, lịch sử,
truyền thống chống ngoại xâm, truyền thống hiếu học, phát triển ngành nghề…
121
