Page 11 - Q15-COJ
P. 11
3.1 ศาลชั้นต้น
ศาลชั้นต้น เป็นศาลซึ่งรับคำาฟ้องหรือรับคำาร้องในชั้นเริ่มต้นคดี โดยผู้ที่มีคดีความและประสงค์
จะใช้สิทธิฟ้องร้องต้องยื่นฟ้องที่ศาลนี้เป็นลำาดับแรก โดยคดีที่ศาลชั้นต้นรับพิจารณาสามารถจำาแนกออก
เป็นเรื่องต่าง ๆ ทั้งคดีแพ่ง คดีอาญา คดีผู้บริโภค คดีสิ่งแวดล้อม คดีนักท่องเที่ยว คดีแรงงาน คดีภาษีอากร
คดีล้มละลาย คดีเยาวชนและครอบครัว หรือคดีทรัพย์สินทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศ โดยดำาเนิน
กระบวนการตัดสินชี้ขาดเป็นชั้นศาลแรก ทั้งมีอำานาจดำาเนินกระบวนการพิจารณาแทนศาลชั้นอุทธรณ์ และ
ศาลฎีกาในบางเรื่องด้วย โดยศาลชั้นต้นสามารถจำาแนกได้ดังนี้
1. ศาลชั้นต้น ที่พิจารณาคดีแพ่งและคดีอาญาในกรุงเทพมหานคร แบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่ม
ศาลแพ่ง ได้แก่ ศาลแพ่ง ศาลแพ่งกรุงเทพใต้ ศาลแพ่งธนบุรี ศาลแพ่งมีนบุรี ศาลแพ่งพระโขนง ศาลแพ่งตลิ่งชัน
กลุ่มศาลอาญา ได้แก่ ศาลอาญา ศาลอาญากรุงเทพใต้ ศาลอาญาธนบุรี ศาลอาญามีนบุรี ศาลอาญาพระโขนง
ศาลอาญาตลิ่งชัน
2. ศาลจังหวัด เป็นศาลยุติธรรมชั้นต้นที่ตั้งประจำาในแต่ละจังหวัดหรือในบางอำาเภอ มีเขตอำานาจศาล
ตามที่พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลจังหวัดนั้นได้กำาหนดไว้ มีอำานาจพิจารณาพิพากษาคดีแพ่งและคดีอาญา
ทั้งปวงที่มิได้อยู่ในอำานาจของศาลยุติธรรมอื่น องค์คณะประกอบด้วยผู้พิพากษาอย่างน้อย 2 คน และ
ต้องไม่เป็นผู้พิพากษาประจำาศาลเกิน 1 คน หากในจังหวัดนั้นไม่มีศาลแขวง ให้ศาลจังหวัดมีอำานาจพิจารณา
คดีที่อยู่ในอำานาจศาลแขวงโดยองค์คณะประกอบด้วยผู้พิพากษาคนเดียว
3. ศาลแขวง เป็นศาลชั้นต้นที่ได้รับการจัดตั้งขึ้นเพื่อพิจารณาพิพากษาคดีอาญาที่เป็นความผิด
เล็กน้อย และคดีแพ่งที่มีทุนทรัพย์ทีี่พิพาทไม่สูง เพื่อให้การพิจารณาพิพากษาคดีมีความรวดเร็วและ
คุ้มครองสิทธิและเสรีภาพแก่ประชาชน โดยในส่วนของคดีแพ่งนั้น กำาหนดให้มีอำานาจหน้าที่ในการพิจารณาคดี
ซึ่งมีราคาทรัพย์สินที่พิพาทหรือจำานวนเงินที่ฟ้องไม่เกิน 300,000 บาท หากเป็นคดีอาญาสามารถพิจารณาคดี
ที่มีบทลงโทษจำาคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำาทั้งปรับ แต่ทั้งนี้จะลงโทษจำาคุก
เกิน 6 เดือน หรือปรับเกิน 10,000 บาท หรือทั้งจำาทั้งปรับซึ่งโทษจำาคุกหรือปรับนั้นอย่างหนึ่งอย่างใด
หรือทั้งสองอย่างเกินอัตราที่กล่าวแล้วโดยผู้พิพากษาคนเดียวไม่ได้ หากเห็นว่าสมควรลงโทษจำาเลยเกิน
อัตราดังกล่าว ถือเป็นเหตุจำาเป็นอันไม่อาจก้าวล่วงได้ต้องให้ผู้พิพากษาหัวหน้าศาลแขวงนั้น หรือผู้ทำาการ
แทนตรวจสำานวน และลงลายมือชื่อในคำาพิพากษาเป็นองค์คณะในการพิพากษาคดีด้วย
10
