Page 13 - rakbig_Neat
P. 13
11
เครื่องมือและอุปกรณ
์
ุ
เครื่องมือและอปกรณ์ที่ใช้ท้าการเจาะกรีดและเก็บยางรักแบบท้องถิ่น ประกอบด้วยภาชนะเก็บยางรัก
ได้แก ่
้
จอกหรือหลี้ คือกระบอกไม้ไผ่หรือไม้แขม ขนาดเล็กตัดขังขอไว้เป็นส่วนก้น ตัดปากเฉียงให้
แหลม เพื่อให้เสียบกับต้นรัก รอรับน้้ายางที่จะไหลลงมาจากรอยเจาะ จอกหรือหลี้ที่ใช้กันจะมีขนาด
เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 นิ้ว ยาว 5-6 นิ้ว มีดเซาะร่องหรือมีดปาดลิ้น เป็นเครื่องมือหลักที่ส้าคัญ ต้อง
บ้ารุงรักษาให้สะอาด ปราศจากสนิมและลับให้คมอยู่เสมอ มักใช้เหล็กเส้นกลมคุณภาพดี (แข็ง) ขนาด
เส้นผ่าศูนย์กลาง 5/8 นิ้ว ยาว 12 นิ้ว ตีส่วนปลายของเหล็กให้แบนกว้างประมาณ ¾ นิ้ว โค้งท้ามุมให้สะดวก
กับการแซะหรือเซาะร่อง ส่วนของด้ามอาจท้าด้วยไม้ไผ่หรือไม้ทั่วไปยาวราว 6 นิ้ว ควรท้าซองหรือปลอกสวม
ปิดส่วนปลายเพื่อป้องกันไม่ให้คมมีดท้าอันตรายในการน้าติดตัวขึ้นไปท้าการที่สูง เหล็กปาดเก็บยางรัก เป็น
เครื่องมือที่ใช้ในการขุดยางรักจากแผลที่เจาะหรือจากจอกเก็บยางรักไม่ให้ติดค้างเหลืออยู่ ซึ่งจะท้าให้แข็งตัว
พอกพูนเสียไปโดยเปล่าประโยชน์ ท้าด้วยเหล็กพืดตีให้แบนและโค้งงอเล็กน้อยที่ส่วนปลาย มีขนาดกว้างของ
ใบมีดราว 3/4 นิ้ว ยาว 8 นิ้ว ลับปลายให้โค้งมนและคม ท้าด้ามจับตามความถนัดด้วยไม้
ค้อนและลิ่ม คือเครื่องมือที่ใช้ตอกยึดพะองให้ติดกับล้าต้น ค้อนท้าด้วยไม้เนื้อแข็งแบบและ
ขนาด ดังภาพ ส่วนลิ่มท้าด้วยไม้ไผ่แก่จัดและแห้งสนิท โดยผ่าเป็นซีกเหลาปลายให้แหลมขนาดกว้างของตัวลิ่ม
ประมาณ 1 นิ้วครึ่ง ยาว 10 นิ้ว เก็บรักษาข้อปล้องไม้ไว้ที่หัวลิ่มเพื่อให้ลิ่มคงทนไม่ฉีกแตกเมอตอกด้วยค้อน
ื่
่
และจะช่วยไมให้พะองเลื่อนหลุดจากลิ่มด้วยการตอกลิ่มเข้าเนื้อไม้ ต้นรักจะต้องตอกให้ติดแน่นและลึกจน
แน่ใจว่าลิ่มจะไม่หลุดในภายหลัง การช่วยให้ลิ่มติดแน่นควรเผาหรือลดไฟที่ปลายลิ่มให้ร้อนแล้วตอกให้ลึกสัก 2
นิ้ว ความร้อนจะท้าให้ยางรักที่ซึมมาเกาะติดกับปลายลิ่ม เมื่อแห้งและแข็งตัวจะช่วยยึดลิ่มให้ติดแน่นกับล้าต้น
ได้อย่างดี ย่าม และก๋วย ส้าหรับใช้เก็บเครื่องมือหรือของใช้ประจ้าตัว ตลอดจนอาหารที่ผู้ท้ายางรักต้องใช้ใน
การเข้าป่า เพื่อท้าการเจาะกรีดยางรัก ซึ่งบางครั้งอาจใช้เวลาท้าการตลอดทั้งวัน no วัสดุ (เรียงจากบนลงล่าง)
1.จอก หรือกระบอกไม้แขม 2.เหล็กปาดเก็บยางรัก 3.มีดเซาะร่องหรือมีดปาดลิ้น
ยามส้าหรับเก็บเครื่องมือและของใช้ประจ้าตัว
