Page 82 - Neşide Dergisi 6.Sayı

DOSYA

lemlerin çözümünde sezgisel yöntemlerden Sonuç ve Öneriler:
yararlanmak gerekir. Son beş yılda genetik ITS‘deki gelişmelere paralel olarak yapay
algoritmalar bu tip problemlerin çözümünde zekâ tekniklerinin trafikteki uygulamaları son
çok etkili sonuçlar vermiştir. dönemlerde gerek simülasyon bazında ge-
rekse saha bazında Amerika başta olmak üze-
Trafikte ITS”nin en önemli elemanlarından
re pek çok ülkede gerçek hayata aktarılmış ve
biri olan gelecek zamanın ulaşım süresi tah-
bu çalışmalarla ilgili yüzlerce makale, rapor,
mini genetik algoritma yaklaşımı ile çözü-
proje, seminer ve diğer akademik etkinlikler
lür. Çünkü gelecekteki ulaşım tahmini, trafik
gerçekleştirilmiştir. Ülkemizde ise boğaz köp-
akımları, hız, kuyruklanma ve olayları gibi
rüsüne katılım noktasında yeşil ışık süresini
pekçok temel trafik karakteristiklerinin bir
bulanık mantık yaklaşımıyla kontrolü, ayrıca
fonksiyonu olup böyle bir problem birleşik
anayol katılım noktalarında trafik akımlarının
optimizasyon problemidir ve NP-sınıfı bir
genetik–bulanık yaklaşımı ile kontrolü hakkın-
problemdir. Böyle bir problemin çözümü
da iki çalışma tarafımızdan yapılmıştır. Gerek
için en uygun teknik matematiksel kavramlar ülkemizde gerekse dünyada yapay zekâ tek-
ve karmaşıklık içermeyen genetik algoritma niklerinin trafikte kullanımı mevcut kapasite-
yöntemidir. Bu yöntem optimale yakın çö- nin en iyi şekilde kullanımını amaçlamaktadır.
zümler verir. Genetik Algoritmanın trafikte Bu amaca ulaşmak için şehir içi karayollarında
kullanıldığı alanlar şunlardır: ulaşım hızını arttırmak, şehir içi yolları otoyol-
lara bağlayan katılım ve ayrılım noktalarında
• Çevrim Süresi Optimizasyonu
kuyrukları en aza indirgemek, otoyoldaki ula-
• Ulaşım Hızının Optimizasyonu şım hızını arttırmak ve trafik sıkışıklığına engel
• Katılım Denetimi olmak ve buna bağlı olarak gecikmeleri en
• Araç Rotalama aza indirerek seyahat süresini azaltmak ge-
rekir. Bunun için bölgesel trafik kontrolü ele
• Yeşil Süresi Optimizasyonu
alınmalıdır. İşte bu noktada çalışmamızın ko-
nusu olan yapay zekâ tekniklerinin bu amaca
2.5. Esnek Programlamanın Trafikte Kullanımı. ulaşmada ne kadar önemli bir rol oynadığı
Bu yaklaşım trafik uygulamalarında son dö- yapılan çalışmalarda performans kriterleri ile
nemde birden fazla tekniği içinde barındırdı- ortaya konulmuştur.
ğından en çok tercih edilen ve en iyi sonuçlar
Trafik uyarımlı kontrol tekniklerinin sabit za-
veren tekniktir. Esnek Programlamanın trafik-
manlı kontrol tekniklerine göre ulaşım perfor-
te kullanıldığı alanları;
mansını arttırdığı kanıtlanmıştır. Yapay zekâ
teknikleri yapısı itibari ile trafik uyarımlı kont-
• Katılım denetimi için YSA-Bulanık yaklaşı-
rol tekniklerinin gerçeklemesi için çok uygun-
mı
dur.
• Bulanık-YSA kullanarak ulaşım zamanı tah-
mini Sonuç olarak küreselleşen dünyada en önemli
• Ulaşım tipi seçiminde Bulanık-Genetik problemlerinden biri olan trafik probleminin
yaklaşım en uygun çözümü, mevcut kapasiteyi en iyi
şekilde kullanmaktır. Bunun için, yapay zekâ
• Ortalama araç hızını arttırma ve ortalama
tekniklerinin donanım veya yazılım bazında
araç bekleme süresini indirgemek için bu-
YAPAY ZEKÂ • Anayol katılım noktalarında Bulanık-Gene- lanılması kaçınılmazdır. Ayrıca, bu tekniklerle
bu problemin çözümünde yaygın olarak kul-
lanık kurallar ve sinir ağları kullanarak tra-
fik ışığı kontrolü
elde edilen ekonomik fayda birçok çalışmada
ortaya konulduğu gibi önemli bir yüzdeye sa-
tik yaklaşım ile trafik akım kontrolü
hiptir. Yapay zekâ tekniklerinin trafiğin kontro-
• Bulanık-Yapay trafik ışığı ile araç uzunluğu
açıdan önemli faydalar sağlar.
tahmini, şeklinde verebiliriz. lü için kullanımı sosyal, ekonomik ve ekolojik

80