Page 76 - 01_LiryDram

– a więc ma szansę na uchwycenie istoty i niuansów doświadczeń, które odnoszą się bezpośrednio do jego egzystencji w świecie realnym. Tym samym sztuka mimetyczna znajduje nie tylko swoje uzasadnienia w sfe- rze kulturowej jako dostarczycielka rozrywki i przyjemności, ale także w sferze poznaw- czej jako inicjatorka w poszerzaniu wiedzy i doświadczenia związanego z coraz głęb- szym pojmowaniem sensu uczestnictwa człowieka w świecie, zarówno w jego aspek- cie duchowym (ideowym), jak i w aspekcie fizykalnym (praktycznym, tj. powiązanym z aktywnością, z działaniem). Arystoteles pragnął spisać w swym dziele zasady i re- guły, które miały ułatwić zrozumienie sensu działań mimetycznych. Trafnie ujmował to Henryk Podbielski, wielki znawca i wnikliwy tłumacz Arystotelesa, gdy we Wstępie do „Poetyki”, wydanej w ramach serii Biblioteki Narodowej pisał:
Mímesis jest więc rozumiana jak akt twór- czy, akt kreowania rzeczywistości poten- cjalnej, ale zarazem obiektywnej, bo od- zwierciedlającej aktywne ludzkie życie, działalność człowieka znaczącą i nieprzy- padkową (...) Jest to zawsze rzeczywistość stworzona przez zamysł artysty, zmyślo- na lub celowo ukonstytuowana, istniejąca jako swego rodzaju analogia w stosunku do świata realnego.
Budowanie analogii, swoiste pomnażanie obrazów, wizerunków czy ujęć realnego świata miało zatem zgodnie z założenia- mi obecnymi w dziele Stragiryty cel ściśle praktyczny, a sama „Poetyka” była nie tyle zbiorem czysto teoretycznych reguł i za- sad, co raczej uporządkowaniem i komen-
tarzem dla ówczesnych działań artystycz- nych odbywających się w teatrze, a więc w sferze kulturowej i publicznej greckiej polis. Arystoteles uporządkował swe za- łożenia i obserwacje mające swoje źródło w żywej sztuce mimetycznej, a uczynił to zapewne również dlatego, by zaznaczyć, że pojął ich wartość, by podkreślić i uznać ich zasadność i rację bytu, by jednocześnie za- chować wytyczne związane z ich istotą dla kolejnych pokoleń przyszłych twórców. Warto zatem pamiętać o Arystotelesie również dziś, gdy konieczność stawiania pytań podstawowych o rolę i sens sztuki poetyckiej prowadzi często do ujęć i od- powiedzi negatywnych, do poczucia braku jednoznacznych uzasadnień dla jej racji bytu. Tymczasem to właśnie Arystoteles pozytywnie zreinterpretował dla przy- szłych pokoleń wykładnię sztuki poetyc- kiej i mímesis, na nowo objaśnił ich wagę i znaczenie. Ponowne odkrycie jego dzie- ła w czasach nowożytnych stało się nie- zwykłym impulsem do tworzenia dalszych estetycznych przewartościowań, a re- interpretacje kategorii w nim obecnych doprowadziły między innymi do licznych wielkich przemian i przeobrażeń litera- tury, dramatu, poezji, teatru, malarstwa i innych sztuk. Wszystkie one zaciągnęły w jakimś sensie u Arystotelesa, a potem u następnych pokoleń myślicieli i filozo- fów, swoisty dług wdzięczności.
74 LiryDram październik 2013