Page 49 - 20_LiryDram_2018

cały czas sąsiaduje z systemem prawnym. Szczególnie twórcy rzadko myślą o prawie, bo im się wydaje, że stoją ponad prawem. I to był jeden z głównych tematów tego wykładu. A przypadek? Jedyny przypadek, o którym mówię w tym eseju, to przypa- dek, który sprawił, że dzień 27 stycznia, kiedy został wyzwolony obóz w Auschwitz, i który jest powszechnie obchodzony pra- wie na całym świecie jako dzień holokau- stu czy dzień re eksji na temat holokaustu, to są jednocześnie urodziny Mozarta. I to jest koincydencja dla mnie niezwykła, dla- tego że prowadzi do re eksji. Bo są tacy, co mówią, że zagłada, holokaust był czymś tak potwornym, że w gruncie rzeczy zabił sztukę, że horror tej zbrodni miał takie wy- miary, że jakby położył kres pewnemu ro-
fot. Maja Zagajewska
zumieniu kultury zachodniej. Borowski to trochę tak rozumiał, Różewicz... Ale z kolei ten przypadek, że 27 stycznia zaistniały te dwie rzeczy, sprawia, że trzeba to od no- wa przemyśleć, bo wydaje się, że muzyka Mozarta nie zginęła od tego, prawda? Tak że w tym wykładzie nie ma re eksji, na- giej re eksji na temat przypadku. Ja nie je- stem ani lozofem, ani lozofem nauki, tak że tak bardzo mnie to nie pasjonuje. Na- tomiast pytania dotyczące związku historii z kulturą bardzo mnie interesują.
Zgodnie z zyką kwantową rzeczywi- stość zmienia się pod wpływem obecno- ści jej obserwatora. To by oznaczało, że rzeczywistość nie jest wolna od wpływów zewnętrznych. Czy można zaryzykować
lipiec–wrzesień 2018 LiryDram 47