Page 39 - 07_LiryDram

Beata Patrycja Klary, z autorskiego projektu EGOkonkrety
wić, że język ludzi stanie się widoczny. Do tego dążyły wiersze-partytury (Bernard He- idsieck), słowne krystalizacje (Paul Armand Gette), semantyczne permutacje odbijają- ce fonem po fonemie (Gherasim Luca). To miały na celu wiersze ze znaków, wiersze z cyfr, wiersze bez zawartości, wiersze-re- busy, wiersze ukute z obrazów i kolorów Jiŕĭ Kolářa. Te próby doprowadziły Kolářa do po- ezji całkowicie przedmiotowej. Tworzył on rolaże zrobione z pasów, chiazmaże podarte fragmenty, wiersze audytywne (kaszel po każdym słowie), wiersze autentyczne (świa- dectwa obozów, raporty, ankiety), wiersze z kamieni, wiersze cenzurowane, dekali- gramy, teksty obnażone, gramowiersze (muzyka przerywana, sztukowana), wiersze kreatywne, wiersze zapachy (robione z za- pachów zielników), wiersze seryjne (w stylu
filmów niemych i felietonów), bazgraniny, wiersze zasłonięte (zasłanianie i odsłanianie części ciała lub pomników). Podobnym po- etą eksperymentu był również Václav Havl (prezydent Republiki Czeskiej). Jego dzieła typograficzne pod tytułem „Antykody” po- szukiwały konkretu w cyfrach.
Z poezją konkretną wiąże się ściśle cały sze- reg wariantów pokrewnych: poezja wizualna, rysunki konceptualne, fotomontaże czy książ- ki przedmioty. Ten typ realizacji wyraźnie odgranicza poezję futurystyczną od konkret- nej, na co nacisk stawia Carlo Belloli pisząc, że dla futurystów typografia była elementem ekspresjonistycznym, podczas gdy w poezji konkretnej typografia odpowiada walorom semantycznym wybranego słowa. Jest więc poezja konkretna swoistym intermedium (Emmet Williams) między poezją semantycz- ną, poezja kaligraficzną a poezja typograficz- ną. Poezja konkretna oferuje pełniejszy obraz świata dzięki wykraczaniu poza linearność uderzeń w klawisze klawiatury. To szersze wykorzystanie języka. Litery to galaktyki, mikrostruktury. Litery dźwięczą i wprawiają w wibrację sieć psychiczną (Garnier). Takie widzenie poezji wygenerowało pojęcie – typo- et oznaczające człowieka, który pochłania rze- czywistość przy użyciu czcionek drukarskich i wymyśla rzeczywistość na nowo, używając czcionek drukarskich, rzeczywistość, którą dla niego są teksty (Harold de Campos).
W tym kontekście warto powiedzieć o zja- wisku poezji wykonywanej (action poetry) kiedy to poezja składa się ze wielu rodza- jów multiplikowanych kreacji o charakterze parateatralnym i happeningowym – gdzie język poetycki zastąpiony zostaje ciałem, zmysłowością, natychmiastowym kontak- tem poety z odbiorcą (Jean-Jacques Lebel).
kwiecień-czerwiec 2015 LiryDram 37